Nieuczciwe praktyki handlowe

Niniejszy artykuł przybliży kwestię nieuczciwych praktyk handlowych: jakie działania można uznać za nieuczciwe praktyki, które można potraktować jako zwykłe działania konkurencyjne oraz jakie prawa przysługują konsumentom mającym styczność z owymi praktykami.

Wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności:

1. rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji;
2. rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd;
3. działanie związane z wprowadzeniem produktu na rynek, które może wprowadzać w błąd w zakresie produktów lub ich opakowań, znaków towarowych, nazw handlowych lub innych oznaczeń indywidualizujących przedsiębiorcę lub jego produkty,
4. nieprzestrzeganie kodeksu dobrych praktyk, do którego przedsiębiorca dobrowolnie przystąpił, jeżeli przedsiębiorca ten informuje w ramach praktyki rynkowej, że jest związany kodeksem dobrych praktyk².

Wprowadzające w błąd działanie może w szczególności dotyczyć:

1. istnienia produktu, jego rodzaju lub dostępności;
2. cech produktu, w szczególności jego pochodzenia geograficznego lub handlowego, ilości, jakości, sposobu wykonania, składników, daty produkcji, przydatności, testów i wyników badań lub kontroli przeprowadzanych na produkcie, zezwoleń, nagród lub wyróżnień uzyskanych przez produkt, ryzyka i korzyści związanych z produktem;
3. obowiązków przedsiębiorcy związanych z produktem, w tym usług serwisowych i procedury reklamacyjnej, dostawy, niezbędnych usług i części;
4. praw konsumenta, w szczególności prawa do naprawy lub wymiany produktu na nowy albo prawa do obniżenia ceny lub do odstąpienia od umowy;
5. ceny, sposobu obliczania ceny lub istnienia szczególnej korzyści cenowej;
6. rodzaju sprzedaży, powodów stosowania przez przedsiębiorcę praktyki rynkowej, oświadczeń i symboli dotyczących bezpośredniego lub pośredniego sponsorowania, informacji dotyczących sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub jego przedstawiciela, w tym jego imienia i nazwiska (nazwy) i majątku, kwalifikacji, statusu, posiadanych zezwoleń, członkostwa lub powiązań oraz praw własności przemysłowej i intelektualnej lub nagród i wyróżnień.

Roszczenia konsumenta, odpowiedzialność cywilna przedsiębiorcy

W przypadku zaistnienia nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może wystąpić bezpośrednio z powództwem do sądu cywilnego i żądać:

• zaniechania praktyki;
• usunięcia skutków tej praktyki;
• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
• naprawienia szkody na zasadach ogólnych;
• zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny³.

Z powyższymi roszczeniami mogą wystąpić także: Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Finansowy, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów.

Ważne jest, że ciężar dowodu, że dana praktyka rynkowa nie stanowi nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd, spoczywa na przedsiębiorcy, któremu zarzuca się stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej. Roszczenia zaś z tego tytułu przedawniają się z upływem trzech lat. Bieg przedawnienia zaś rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia⁴.