Wszechobecne zmiany coraz wyraźniej kształtują nowy obraz controllera finansowego, który jest blisko biznesu, blisko problemów i trudnych decyzji. Jest godny zaufania i obiektywny, dostrzega ryzyka i wskazuje szanse. Jest partnerem, z którym łatwiej można przejść przez turbulencje i zawirowania, zdobywając kolejnych klientów i nowe rynki.
Takie optymistyczne wnioski płyną z dyskusji i wykładów prezentowanych podczas IV Międzynarodowego Kongresu Controllerów Controlling Intelligence Adventure (CIA), który odbył się w dniach 27–28.05.2010 w Poznaniu.
Budowanie dobrego controllingu w praktyce bywa niezwykle trudne. Swoimi doświadczeniami na ten temat dzielił się Igor Kostyszyn, Dyrektor Finansowy Polfa Warszawa S.A., któremu w ciągu półtora roku udało się zmienić utarty wizerunek niedostępnego finansisty w oczach wielu managerów i związków zawodowych. Zaznacza on jednak, że nieustanna praca nad relacjami między finansami a biznesem jest wciąż bardzo potrzebna, tak aby wzajemne zrozumienie pomagało w zdobywaniu w przyszłości przewagi konkurencyjnej.
Sektor edukacji reprezentował Paweł Zygarłowski, Prezes Zarządu Centrum Rozwoju Szkół Wyższych TEB Akademia Sp. z o.o.. Walka konkurencyjna, która dotyka szkolnictwo wyższe, oparta na wysoko rozwiniętym controllingu, stanowi duże wyzwanie dla finansistów. Napotykają oni bowiem bariery w nawiązywaniu relacji z biznesem, którego głównymi reprezentantami są pracownicy naukowi, posiadający własne poglądy i wypracowane schematy myślenia na tematy ekonomiczne. Dostosowanie narzędzi strategicznych, takich jak BSC, może dawać znakomite efekty na rynku.
Efekt synergii wynikający z połączenia sił finansów i biznesu jest często postrzegany jako absolutny i niepowtarzalny atut nowocześnie zarządzanego przedsiębiorstwa. Controlling wspomaga dziś bowiem nie tylko funkcje produkcyjne, marketingowe i sprzedażowe, ale również łańcuchy dostaw, o czym opowiadał Maciej Bieńkowski, Operations & Logistics Controller w Coca-Cola HBC Polska Sp. z o.o.
Myślenie o przyszłych efektach finansowych kontraktów na dostawy jest często jeszcze bagatelizowane, podobnie jak badanie wymiarów finansowych ryzyka związanego z zarządzaniem jakością. Ekspertem w obszarze controllingu i zarządzania jakością podczas Kongresu był businesscoach Rainer Vieregge, RVA Consulting (Aachen), przedstawiciel niemieckojęzycznej grupy ICV. Jego spostrzeżenia na temat metod planowania wartości błędów, reklamacji i innych ryzyk jakościowych z pewnością będą nabierały coraz większego znaczenia w controllingu ze względu na wysokie wymagania odbiorców. Godna przemyślenia jest jego myśl, że „obecnie ludzie są zalewani olbrzymią ilością zupełnie niepotrzebnych informacji i podejmują decyzje, za które nie są odpowiedzialni”.
Szacowanie wartości ryzyka często dotyka przedsiębiorstw, które bardzo dynamicznie się rozwijają i nie są przygotowane na nowe warunki, którym muszą sprostać. Wiele firm rodzinnych w Polsce rozwinęło się do dużych rozmiarów bardzo dynamicznie po wejściu na Giełdę Papierów Wartościowych. Przykładem tego jest firma cukiernicza ZPC Mieszko S.A., której managerem controllingu jest Iwona Niewrzoł, lider Koła Praktyków Controllingu w Katowicach. Jest ona przykładem controllera, który łączy swoją pasję z pracą zawodową i doskonale rozumie, jak ważne jest kształtowanie relacji między controllingiem i biznesem.
Podczas Kongresu wiele dyskusji i polemik wzbudziła prezentacja koncepcji beyond budgeting, która według Astryd Zakrzewskiej, Dyrektora PwC Academy, jest źródłem przewagi konkurencyjnej. Jej wystąpienie z pewnością potwierdza odwieczną prawdę, że niezwykle trudno jest znaleźć złoty środek w każdym obszarze naszego funkcjonowania, również w obszarze planowania, pozostawiającego miejsce na kreatywność i elastyczność, niezwykle potrzebną w tak zmieniającym się otoczeniu.
Elastyczne dostosowywanie narzędzi controllingu do biznesu wykreowało pojęcie controllingu biznesowego, którego przykładem jest Philips Lighting Poland S.A. Tomasz Dębski, Plant Controller tej firmy zaprezentował problemy związane z rozwojem koncepcji outsourcingu analitycznych zagadnień controllingu, które w ślad za budową centrów ewidencji księgowych wkrótce mogą stać się coraz bardziej powszechne.
Zespół controllingu staje się obecnie ogniwem procesów biznesowych. Bartosz Gayer, Controller Operacyjny Żywiec Zdrój S.A. podkreślał, że „decyzja może być tak dobra, jak dobra była informacja, która była podstawą jej podjęcia”. Z pewnością tym samym wciąż podnosimy poprzeczkę dla roli i odpowiedzialności controllera w przedsiębiorstwie.
Niezwykle interesujące i nieco kontrowersyjne wystąpienie na temat trudności w obiektywnej prezentacji informacji zaprezentował dr Konrad Marchlewski, Wiceprezes Zarządu ATLAS Sp. z o.o. Controller stoi przed niezwykle trudnym zadaniem: z jednej strony musi w sposób racjonalny prezentować informacje dla zarządów, a z drugiej strony, jak każdy człowiek, jest obdarzony intuicją, jest narażony na pewne naturalne schematy myślenia i na sobie właściwy sposób postrzega różne zjawiska. Tym samym niezwykle ważne jest budowanie zaufania zarządu do controllera.
Tymczasem, jak twierdzi Matylda Crossman, Managing Direktor CEE, The ExP Group, mamy do czynienia z kryzysem zaufania. Problem ten często blokuje nas przed ryzykiem, przed kreatywnością. Jej zdaniem jest to jeden z trzech podstawowych problemów w budowaniu konkurencyjności przedsiębiorstw. Dwa pozostałe to konieczność bieżącej aktualizacji krytycznych czynników sukcesu i bezustannego kształtowania charakterów ludzi.
Zmiana postrzegania controllerów jako nowoczesnych finansistów, ścieżki kariery i możliwości zmiany roli finansów w dzisiejszych przedsiębiorstwach zaprezentował Grzegorz Dądela, Dyrektor Finansowy Subaru Import Polska Sp. z o.o.
Nie zabrakło również praktycznych wskazówek na temat wykorzystania formuły Du Ponta dla oceny efektywności i podejmowania decyzji – o czym mówił Mariusz Andrysiak, Dyrektor Departamentu Informacji Zarządczej Bankowego Funduszu Leasingowego S.A.
Na zakończenie Kongresu dynamiczne wystąpienie Arkadiusza Kasprzaka, Wiceprezesa KKS Lech Poznań, było przykładem zastosowania zagadnień controllingu i analiz w zarządzaniu klubem sportowym o znakomitych osiągnięciach. Tym samym dowiódł on, że warto budować sukces w oparciu o znakomite relacje finansów i kierownictwa przedsiębiorstw każdej branży.
Jak co roku, Kongres prowadziła dr Adrianna Lewandowska, Członek Zarządu ICV i Edyta Szarska, Delegat Krajowy ICV w Polsce.
Rozmowy w kuluarach i integracje wieczorne ponownie dowiodły, że poza rozwojem merytorycznym, udział w Kongresie CIA to doskonała okazja do wymiany poglądów i nawiązania ciekawych kontaktów. Następna szansa już za rok: 26/27 maja 2011.
