Split payment w pytaniach i odpowiedziach

Co oznacza podzielona płatność?

Dotyczy ona zwiększenia kontroli fiskusa nad podatkiem VAT i jest metodą regulowania płatności za faktury. Wprowadzona została ustawą z XII 2017 r. To metoda, która jest już stosowana w Europie, np. we Włoszech, ale tylko w transakcjach z sektorem publicznym.

Metoda podzielonej płatności dotyczy jedynie transakcji B2B, w której kwotę VAT rozdziela się w płatności od kwoty podstawy opodatkowania i płaci się je na odrębne rachunki bankowe.

Czy potrzebne są nowe wzory dokumentów?

Faktura wystawiana przy sprzedaży nie wymaga zmian, ponieważ to dokładnie taki sam dokument jak ten wystawiany do końca czerwca.

Z kolei, gdy jako kupujący zdecyduje się na metodę podzielonej płatności, to muszę użyć nowego, specjalnego wzoru przelewu. Banki i SKOK-i zaimplementowały już dokumenty-wzory, w których trzeba podać dodatkowe informacje, takie jak nr faktury, NIP kontrahenta, kwotę VAT, którą decydujemy się w tej formie zapłacić.

Kwotę VAT z danej faktury przelewamy w metodzie SP na rachunek VAT naszego kontrahenta, za pośrednictwem obsługującego go banku, który po wpłacie automatycznie realizuje odpowiednie przeksięgowanie. Jest to o tyle istotne, że aby zapłacić w metodzie SP, nie muszę wcale znać numeru rachunku VAT mojego kontrahenta (któremu płacę). Do końca czerwca br. dla każdego płatnika VAT bank założył konto VAT lub konta VAT – przy każdym rachunku firmowym i rozliczeniowym.

Po co powstała podzielona płatność?

Dotychczas rząd miał częściową kontrolę nad tym podatkiem VAT, który został wykazany, ale nie zawsze odprowadzony, na konta fiskusa. Dzięki podzielonej płatności i utworzeniu specjalnych kont VAT administracja zyskuje kontrolę nad kwotami podatku – także tymi, które są na koncie przedsiębiorcy. Przedsiębiorca nie może swobodnie dysponować środkami finansowymi na koncie VAT – może wydać je np. na zapłatę faktury dostawcy, ale… w metodzie podzielonej płatności.

Czego nie dotyczy?

Płatność w modelu podzielonym nie obowiązuje przy transakcjach gotówkowych, płatnościach kartą, kompensatach i transakcjach z zerowym VAT.

Dlaczego biznes miałby korzystać z metody podzielonej płatności?

Ustawa przewiduje dobrowolność stosowania tej metody płatności, to płatnik faktury decyduje o jej zastosowaniu. Niemniej, kto płaci w split payment – jest uznawany przez administrację podatkową za „lepszego” podatnika, czyli bardziej godnego zaufania.

MF odwołuje się tutaj do tak zwanej należytej staranności – pierwotnie mającej wejść do kanonu przepisów. Po konsultacjach społecznych ze środowiskiem biznesowym dobre praktyki w formie ustawy czy rozporządzenia nie zostały zdefiniowane. Ministerstwo Finansów zdecydowało się wykorzystać zebrane informacje w drodze nieformalnej. Opracowano i przesłano do urzędów skarbowych zalecenia pod nazwą „metodyki należytej staranności”, gdzie pośród innych wskazówek do rozpoznawania czy podatnik postępuje należycie, podano korzystanie ze split payment – podzielonej płatności.

Ponadto przedsiębiorca korzystający z podzielonej płatności może skorzystać z innych zachęt polegających na niższych karach, jakie zastosuje administracja skarbowa w przypadku wykrycia uchybień w rozliczeniu podatku.

Techniczna dobrowolność czy ekonomiczny przymus?

Polski biznes nie ma ustawowego przymusu podatkowego do stosowania podzielonej płatności, co definiuje europejska dyrektywa o podatku od towarów i usług, będąca prawem nadrzędnym nad krajową ustawą. Być może za zgodą Komisji Europejskiej split payment będzie obowiązkowy w Polsce dla niektórych branż, o czym zdecyduje Komisja Europejska. Niemniej, ze względu na to, że to kupujący decydują o sposobie płatności, zaś ze środków na koncie VAT można korzystać tylko do celów rozliczania podatku VAT (czyli na przykład płacenia VAT-u innym – w split payment właśnie), należy się spodziewać, że podzielona płatność przyniesie efekt kuli śnieżnej. Wciągnięte do tej metody przez swoich klientów przedsiębiorstwa będą miały… środki na koncie VAT, które będą mogły przeznaczyć na operacje rozliczania VAT… w metodzie podzielonej płatności… a więc będą wciągały w split payment kolejne firmy.