Bilans strategiczny przedsiębiorstwa

Potencjał strategiczny organizacji obejmuje odpowiednie dla danej firmy zasoby, umiejętności i zdolności istniejące wewnątrz niej. To podstawa kreowania przewagi konkurencyjnej. Metody badania potencjału strategicznego to przede wszystkim:

• bilans strategiczny przedsiębiorstwa,
• analiza kluczowych czynników sukcesu,
• analiza łańcucha wartości.

W niniejszym artykule skupiono się na bilansie strategicznym przedsiębiorstwa, zaś pozostałe metody zostały zarysowane ogólnie. Jak widać z przytoczonej wyżej listy metod, w praktyce bilans jest dużo szerszym pojęciem i swym zakresem obejmuje zjawiska zachodzące poza sferą księgowości. Nie mniej ważny niż bilans księgowy jest bilans strategiczny przedsiębiorstwa. Co oznacza to pojęcie? Jedną z metod analizy czynników sukcesu firmy w podejściu zasobowym jest właśnie analiza bilansu strategicznego firmy. Jej celem jest ukazanie mocnych i słabych stron firmy, biorąc pod uwagę takie obszary jak marketing, produkcja czy finanse. Metoda bilansu strategicznego polega zatem na kompleksowej analizie oraz ocenie poszczególnych kryteriów funkcjonowania przedsiębiorstwa i umożliwia ocenę wszystkich obszarów jego działalności. W analizie może być uwzględnionych nawet kilkaset czynników, zwykle pogrupowanych w kilku obszarach funkcjonalnych (np. marketing, produkcja, finanse, zasoby ludzkie oraz technika i technologia).

Bilans strategiczny może w szczególności obejmować obszary strategiczne determinujące system zarządzania, takie jak:

• ogólne relacje z otoczeniem,
• technika, technologia i organizacja produkcji,
• strategia rozwoju produktu,
• strategia dystrybucji wyrobów,
• strategia promocji i reklamy,
• strategia cen, planowanie,
• gospodarowanie czynnikiem ludzkim,
• gospodarowanie majątkiem trwałym,
• gospodarka materiałowa,
• wyniki finansowe, koszty, szeroko rozumiany obszar finansów.

Ważnym etapem badania pozycji strategicznej przedsiębiorstwa jest określenie jego wewnętrznego potencjału, zdolności do przetrwania i rozwoju w długim okresie. Profesjonalna analiza wymaga kompleksowych, wielostronnych badań każdej sfery funkcjonowania przed-siębiorstwa, łączenia analiz finansowych, marketingowych i organizacyjnych. Metoda ta polega na badaniu kondycji przedsiębiorstwa w oparciu o zestaw kilkudziesięciu, a często kilkuset czynników. Oceny dokonywane są w praktyce w specjalnym arkuszu. W efekcie każde przedsiębiorstwo otrzymuje ostateczną ocenę, która wyraża jego potencjał strategiczny.

Metoda ta jest jednak bardzo pracochłonna, wymaga dużych nakładów pracy i zwykle wiąże się z zatrudnieniem specjalistów spoza przedsiębiorstwa. Tak szczegółowe bilanse powinny być sporządzane przed podjęciem decyzji o zmianie strategii firmy, w okresach kryzysu lub innych przełomowych momentach.