Komercjalizacja to skomplikowany proces przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę. Jakie firmy mogą zostać objęte komercjalizacją? Jak postępuje się z pracownikami komercjalizowanego przedsiębiorstwa? O czym należy pamiętać przy sporządzaniu bilansu zamknięcia/otwarcia czy wyborze członków rady nadzorczej?
Komercjalizacja, w rozumieniu ustawy o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę. Jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków1.
Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego dokonuje się:
- na wniosek dyrektora i rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego. W tym przypadku do wniosku należy dołączyć kwestionariusz przedsiębiorstwa państwowego przeznaczonego do komercjalizacji, wraz z dokumentami określonymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 lutego 1997 r. w sprawie określenia wzoru kwestionariusza przedsiębiorstwa państwowego przeznaczonego do komercjalizacji oraz wykazu dokumentów niezbędnych do sporządzenia aktu komercjalizacji (Dz.U.1997.22.114);
- z własnej inicjatywy organu założycielskiego. W tej sytuacji organ założycielski zawiadamia o zamiarze komercjalizacji dyrektora oraz radę pracowniczą przedsiębiorstwa państwowego. Dyrektor zaś w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania powiadomienia jest obowiązany doręczyć organowi założycielskiemu kwestionariusz przedsiębiorstwa państwowego przeznaczonego do komercjalizacji wraz z dokumentami określonymi we wspomnianym rozporządzeniu.
Procesem komercjalizacyjnym mogą zostać objęte zakłady państwowe poza:
- tymi oddanymi do kasacji;
- będącymi na skraju bankructwa;
- objętymi wyrokiem prawa mówiącym o podziale lub konsolidacji zakładu będącego własnością Skarbu Państwa;
- firmami mającymi stosunek układowy, lecz nie dalej niż do momentu wprowadzenia układu w życie;
- firmami będącymi w stosunku ugody bankowej, lecz także nie dłuższej niż do ustalenia ugody;
- prowadzonych na zasadzie umowy stwierdzającej o prowadzeniu przedsiębiorstwa, o ile osoba zarządzająca nie wystosuje wniosku o skomercjalizowanie zakładu;
- tymi, które funkcjonują na warunkach innych zasad ustawowych, odrębnych niż te, na podstawie których funkcjonują zakłady Skarbu Państwa;
- podmiotami gospodarczymi, których jednostki uprawnione wystosowały odpowiedni wniosek o bezpośrednie sprywatyzowanie go do momentu, gdy wniosek zostanie rozpatrzony;
- tymi, które objęte zostały wnioskiem bezpośredniej prywatyzacji;
- przedsiębiorstwem państwowym, jakim jest Poczta Polska.
Pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa
Co do zasady pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa stają się z mocy prawa pracownikami spółki. Wyjątek stanowią pracownicy zatrudnieni na podstawie powołania, ich stosunek pracy wygasa z dniem wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorców2. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Odprawa ta nie przysługuje w wypadku zatrudnienia w spółce na stanowisku równorzędnym lub wyższym3. Do pełnienia funkcji prezesa pierwszego zarządu spółki powstałej w wyniku komercjalizacji powołuje się dyrektora komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego, chyba że nie wyrazi on zgody na pełnienie tej funkcji.
Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa państwowego
Zgodnie z art. 7 ustawy4 bilans zamknięcia przedsiębiorstwa państwowego staje się bilansem otwarcia spółki, przy czym suma kapitałów własnych jest równa sumie funduszu założycielskiego, funduszu przedsiębiorstwa i niepodzielonego wyniku finansowego za okres działalności przedsiębiorstwa przed komercjalizacją. Przepis ten wyraża zasadę ciągłości bilansowej. W związku z komercjalizacją przedsiębiorstwa państwowego i jego przekształceniem w spółkę kapitałową sporządza się bilans zamknięcia przedsiębiorstwa państwowego, który na podstawie omawianego przepisu staje się bilansem otwarcia spółki. Oznacza to również stabilizację struktury majątkowej przedsiębiorstwa państwowego i spółki, gdyż wyłącza możliwość częściowego dysponowania majątkiem przedsiębiorstwa państwowego na inne cele. Należy jednak zapamiętać, że powyższy przepis nie znajdzie zastosowania do prywatyzacji bezpośredniej5. Sprawozdanie finansowe spółki zaś jest zatwierdzane przez walne zgromadzenie.
Pozostałe 56% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
