Rola zespołów finansowych w przedsiębiorstwach ewoluuje. W ciągu ostatniej dekady wstrząsy gospodarcze sprawiły, że wielu liderów biznesu położyło większy nacisk na rekrutację specjalistów ds. finansów, którzy mogą wykraczać poza pełnienie funkcji czysto technicznej w dostarczaniu liczb i sprawozdań finansowych. Zamiast tego oczekuje się od nich funkcjonowania jako w pełni zintegrowani partnerzy w biznesie, zapewniający liderom strategiczny wgląd i współpracujący z innymi działami w celu zapewnienia długoterminowej stabilności finansowej firmy.
Zmiana myślenia o roli finansów we współczesnym biznesie nie jest jednak taka prosta. Finanse są cały czas częścią administracji, co oznacza, że często ich umiejętności są traktowane jako tradycyjne, a nierzadko wręcz nudne. W miarę jak rola zespołu finansowego staje się coraz bardziej widoczna, konieczne jest połączenie silnych zdolności technicznych i doskonałych umiejętności komunikacyjnych oraz umiejętność łączenia operacji z liczbami. Liderzy działów finansowych stoją dziś przed niezwykle ważnym zadaniem wypełnienia luki kompetencyjnej w umiejętnościach swoich pracowników lub potencjalnych współpracownikach.
Luka kompetencyjna
Luki w umiejętnościach odnoszą się do rozbieżności między umiejętnościami, których pracodawca oczekuje od swoich pracowników, a umiejętnościami, które faktycznie posiadają pracownicy. To niedopasowanie utrudnia obsadzanie wolnych stanowisk i realizację projektów o wysokim priorytecie. Innym sposobem myślenia o brakach umiejętności jest to, że stanowią one różnicę między umiejętnościami wymaganymi na danym stanowisku a umiejętnościami, które faktycznie posiadają pracownicy. Bez odpowiednich umiejętności pracownicy mogą nie być w stanie wykonać kluczowych zadań. Liderzy coraz lepiej znają luki w umiejętnościach, ponieważ są one coraz powszechniejsze. Badania pokazują, że 1 na 6 pracowników sektora usług finansowych potrzebuje przekwalifikowania się, a wiele organizacji po prostu nie posiada umiejętności niezbędnych do prosperowania dziś, nie mówiąc już o przyszłości. Sektor finansowy przechodzi okres szybkiej transformacji, a postęp technologiczny zmienia sposób działania organizacji świadczących usługi finansowe.
Wraz z nowymi technologiami pojawiają się nowe umiejętności, których należy się nauczyć. Jeszcze niedawno, bo przed pandemią mówiliśmy o automatyzacji procesów finansowych, w trakcie pandemii o digitalizacji, a dzisiaj każdy z lekką niepewnością spogląda w stronę rozwiązań AI. Ponieważ technologia w dalszym ciągu odgrywa coraz większą rolę w finansach, znajomość umiejętności niezbędnych do osiągnięcia sukcesu sprawi, że organizacja pozostanie konkurencyjna, dynamiczna i prosperująca.
Luka kompetencyjna w działach finansowych
Jeśli chodzi o sukces firmy, posiadanie silnego zespołu finansowego jest niezbędne. Zespół ten jest odpowiedzialny za zarządzanie kondycją finansową firmy i zapewnienie najlepszego wykorzystania zasobów finansowych firmy do osiągnięcia jej celów. Dzisiaj wydajne zespoły finansowe powinny współpracować skutecznie z innymi działami, aby zwiększać efektywność, wspierać ich w podejmowaniu decyzji i rozwiązywać największe wyzwania. Odejście od zespołów finansowych zajmujących się jedynie raportowaniem stanu finansowego firmy w stronę doradztwa ułatwiającego rozwój oznacza, że szerokie zrozumienie potrzeb biznesu jest cechą wysoce pożądaną.
Podobnie jak w przypadku zdolności handlowych, umiejętność przekonywania i zarządzania oczekiwaniami interesariuszy ma kluczowe znaczenie, ponieważ zespoły finansowe odgrywają bardziej znaczącą rolę w doradzaniu szerszemu przedsiębiorstwu.
Przykłady luk kompetencyjnych w finansach
Ciągły rozwój technologii stwarza przed organizacjami świadczącymi usługi finansowe ogromne możliwości transformacji i udoskonalenia sposobów pracy. Aby jednak transformacja ta zakończyła się sukcesem, organizacje powinny podnosić i przekwalifikowywać pracowników, aby zapewnić optymalne wykorzystanie tych technologii. Niektóre z tych umiejętności obejmują:
Umiejętności twarde:
-
Analityka i wizualizacja danych: umiejętność przekładania złożonych danych na znaczące spostrzeżenia za pomocą wizualizacji.
- Automatyzacja procesów: wykorzystanie technologii do usprawnienia i automatyzacji rutynowych zadań, przepływów pracy i procesów będzie niezwykle cenne w zwiększaniu dokładności i wydajności.
- Niedostateczne zrozumienie przepisów prawnych i regulacji.
- Niewystarczająca wiedza na temat nowoczesnych technologii finansowych (fintech, blockchain itp.).
Umiejętności miękkie:
-
Zarządzanie projektami: niezbędne będzie skuteczne zarządzanie wdrażaniem zautomatyzowanych procesów oraz możliwość osiągania i raportowania zwrotu z inwestycji.
- Przywództwo: aby stworzyć zespół przygotowany do zaspokojenia potrzeb szerszej firmy, wymagane są skuteczne umiejętności przywódcze. Osadzając kulturę rozwoju, mogą zainspirować członków zespołu do podejmowania strategicznych inicjatyw mających na celu dalszy rozwój działu finansowego.
- Problemy z umiejętnościami miękkimi, takimi jak komunikacja czy zarządzanie zespołem.
Najbardziej rozpowszechnione są luki w umiejętnościach miękkich. Większość osób ma trudności z dokładną samooceną swojego obecnego poziomu umiejętności miękkich i ma tendencję do przeceniania się. Badania sugerują, że ludzie potrzebują specjalistycznego wsparcia zewnętrznego, aby podnieść swoje umiejętności miękkie do wymaganego poziomu. Jest to szczególnie niepokojące, biorąc pod uwagę, że te umiejętności miękkie są niezbędne do przekształcenia pożądanej reputacji finansów w nowoczesną funkcję biznesową zwiększającą wartość. Na przykład poprzez wpływ na szerszy biznes, wspieranie podejmowania decyzji i rozwiązywanie problemów innych ludzi.
Istnieją różne luki w umiejętnościach, które wpływają na osobistą efektywność członków zespołu finansowego. Na przykład brak pewności siebie może mieć wpływ na zdolność członka zespołu do podejmowania nowych wyzwań i obowiązków. Może to mieć wpływ na resztę drużyny. Złe zarządzanie obciążeniem pracą może prowadzić do przytłoczenia i stresu członków zespołu, co może mieć wpływ na ich produktywność i skuteczność.
Próba wzięcia na siebie większej odpowiedzialności może uniemożliwić zespołowi skuteczne delegowanie zadań i dystrybucję obciążeń.
Każde z tych wyzwań prawdopodobnie spowoduje, że starsi członkowie zespołu wykonają zadania poniżej ich poziomu wynagrodzenia. Zwykle odbywa się to kosztem dostarczania większej ilości produktów zwiększających wartość, które przyniosłyby znacznie większe korzyści szerszemu przedsiębiorstwu.
Aby zespół finansowy odniósł sukces, ważne jest, aby jego członkowie posiadali odpowiedni poziom umiejętności w zakresie podstawowych funkcji finansowych. Pozwala to na dokładne i terminowe przetwarzanie transakcji, raportowanie finansowe i zapewnianie zgodności. Usprawnienie tych działań pozwala uwolnić cenny czas, który można poświęcić na tworzenie wartości w całej firmie. Wielu członkom zespołów finansowych brakuje podstawowych umiejętności finansowych, w tym optymalizacji procesów biznesowych, skutecznego zamykania ksiąg czy prognozowania. Mają one negatywny wpływ na zdolność zespołu do realizacji celów związanych z finansami i lepszego wspierania szerszej działalności. W rezultacie wiele firm jest zmuszonych poświęcać więcej czasu i pieniędzy na swoje funkcje finansowe, niż jest to konieczne. Stawia to przedsiębiorstwa w niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej i ogranicza ich zdolność do rozwoju. Zbyt długie poświęcanie czasu na realizację tych powtarzających się działań również pogarsza reputację zespołu finansowego i skutkuje postrzeganiem go jako osoby pełniącej funkcję administratora.
Luki kompetencyjne – skąd pochodzą?
W częstych rozmowach wśród liderów działów finansowych pada przekonanie, że luki kompetencyjne w ich działach wynikają głównie z trzech przyczyn. Jedna z nich była już wspominana we wcześniejszej części artykułu, czyli szybko zmieniające się środowisko gospodarcze. Dwie pozostałe kwestie to niska inwestycja w rozwój pracowników oraz wysokie wymagania rynkowe w stosunku do dostępnych umiejętności. Brzmi znajomo? Myślę, że tak, gdyż są to kwestie będące domeną przedsiębiorstw już od wielu lat. Brak inwestycji we własnego pracownika oraz zbyt wygórowane wymagania wobec kandydatów do pracy są zjawiskami, które dostrzegaliśmy już 10 czy 15 lat temu, tylko że przyczyna tego podejścia była zupełnie inna niż obecnie.
Negatywny wpływ luki kompetencyjnej
Brak umiejętności jest jednym z głównych problemów w niektórych branżach, uniemożliwiając pracodawcom znalezienie potrzebnych im talentów. Zatrudnianie niewykwalifikowanych pracowników z ograniczonym przeszkoleniem i wykształceniem może początkowo zaoszczędzić pieniądze w postaci niższych zarobków początkowych. Jednakże zatrudnianie niewykwalifikowanych pracowników mających niedopasowanie kompetencyjne, zwłaszcza na stanowiska wymagające kwalifikacji, może mieć wady związane z produkcją, trwałością i ogólną wydajnością firmy, takie jak:
Niższa produktywność
Pracownicy o ograniczonych kwalifikacjach będą prawdopodobnie mniej produktywni niż pracownicy o określonych umiejętnościach i doświadczeniu. Mogą nie mieć wiedzy lub zdolności do zapewnienia wysokiej produktywności lub mogą nie odczuwać potrzeby wykonywania zadań wykraczających poza podstawowe wymagania zawodowe. Okoliczności te mogą kosztować w postaci niższej wydajności, niedotrzymania terminów, powolnej realizacji zamówień lub powolnej realizacji zadań.
Słabe umiejętności interpersonalne
Pracownicy należący do kategorii niewykwalifikowanych mogą mieć niższy poziom wykształcenia i doświadczenia niż ich wykwalifikowani odpowiednicy. Może to oznaczać, że mają słabe umiejętności komunikacji interpersonalnej, co może mieć negatywny wpływ na obsługę klienta lub komunikację wewnątrz firmy. Niewykwalifikowani pracownicy mogą potencjalnie zaszkodzić reputacji ze względu na ich słabe umiejętności komunikacyjne.
Dane dotyczące obrotów
Pracownicy niewykwalifikowani zarabiają zazwyczaj mniej niż wykwalifikowani specjaliści i może im być trudno związać koniec z końcem. Mogą pozostać w firmie jedynie przez krótki czas, zanim będą szukać lepiej płatnego stanowiska lub odejdą, aby kontynuować naukę lub szkolenie, aby zakwalifikować się do pracy o wyższych stawkach. Wysoka rotacja w firmie może obniżyć morale i zwiększyć koszty związane z rekrutacją,
rozmowami kwalifikacyjnymi, zatrudnianiem i szkoleniem zastępców.
Zagrożenia bezpieczeństwa
Pracownicy, którzy są niedospawani kompetencyjnie w finansach, mogą stanowić kosztowne zagrożenie dla procesów finansowych, podatkowych czy też sprawozdawczych, które w ostatnich latach bardzo ewoluują, jak np. ESG. Wypadki spowodowane przez niewykwalifikowanych pracowników mogą potencjalnie skutkować roszczeniami prawnymi, grzywnami lub karami ze strony organów regulacyjnych.
Wnioski
Luka kompetencyjna jest zjawiskiem bardzo powszechnym nie tylko w finansach. Szybko zmieniające się otoczenie gospodarcze, nowe regulacje, a przede wszystkim przyspieszenie gospodarcze powodują, że obowiązkiem każdego lidera jest dziś wykorzystanie dostępnych metod identyfikacji luk kompetencyjnych jak:
- ocena kompetencji obecnych pracowników (np. poprzez ankiety, testy),
- analiza potrzeb w kontekście strategicznych celów organizacji,
- regularne przeglądy i audyty kompetencji.
Strategie te mogą opierać się na:
- szkoleniach i kursach dla pracowników,
- wprowadzeniu programów mentoringowych,
- współpracy z uczelniami oraz instytucjami szkoleniowymi,
- zastosowaniu nowych technologii w edukacji i rozwoju zawodowym.
Oczekuje się, że zespoły finansowe będą odgrywać coraz ważniejszą rolę jako partnerzy w firmie, współpracujący z innymi działami i zapewniający strategiczny wgląd. Coraz ważniejsza jest świadomość handlowa i umiejętności komunikacyjne. Chcąc zaradzić brakom w umiejętnościach, większość dyrektorów finansowych woli podnosić kwalifikacje obecnych pracowników, aby zachować kulturę firmy. Oznacza to, że gdy konieczne jest zatrudnienie personelu zewnętrznego, priorytetem powinno być zapewnienie jego wdrożenia i zapoznania się z kulturą firmy.
Źródło: Controlling i Rachunkowość Zarządcza nr 09/2024
