M&A alternatywą dla rozwoju organicznego?

Przedsiębiorstwa funkcjonujące na dzisiejszym rynku rozwijają się głównie w sposób organiczny, zwiększając swoje przychody, zyski oraz pozycję rynkową poprzez działania wewnętrzne, takie jak pozyskiwanie nowych klientów, wprowadzanie nowych produktów i usług, szukanie nowych rynków zbytu oraz kanałów dystrybucji. Rozwój organiczny polega na wzroście potencjału firmy w następstwie inwestycji finansowanych kapitałami własnymi przedsiębiorstwa oraz długiem. Niewątpliwie zaletą rozwoju wewnętrznego jest możliwość dostosowania jego tempa do indywidualnych możliwości przedsiębiorstwa. Wybór tej ścieżki okazuje się jednak nastawiony na uzyskanie rezultatów w dłuższej perspektywie, a przy tym bardzo kosztochłonnym ze względu na fakt samodzielnego finansowania nakładów inwestycyjnych kapitałem własnym lub finansowaniem dłużnym. Wzrost organiczny wymaga również od zarządzających sprawnego i efektywnego podejmowania decyzji oraz planowania strategii.

Rozwój nieorganiczny

Należy wskazać, że niesamowicie ciekawym alternatywnym rozwiązaniem dla rozwoju organicznego jest rozwój nieorganiczny. Budowanie firmy w sposób nieorganiczny jest realizowane poprzez przejmowanie innych podmiotów na rynku, połączenia z nimi czy też wykupowanie ich aktywów – majątku materialnego, niematerialnego lub też zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Realizując tę ścieżkę rozwoju, firmy błyskawicznie poszerzają swój udział w rynku lub uzyskują dostęp do nowego segmentu rynku, zdobywają nowe kanały dystrybucyjne, a przede wszystkim zwiększają zyski oraz przychody. Rozwój nieorganiczny w postaci fuzji lub też akwizycji jest narzędziem, które pozwala firmom bardzo szybko rosnąć i w bardzo krótkim czasie stawać się konkurencyjnymi na rynku. Jest to jednak możliwe tylko w przypadku właściwego doboru kompana z podobnej lub komplementarnej branży, optymalizacji struktury transakcji, a co najważniejsze – sprawnej integracji przedsiębiorstw.

Fuzje i przejęcia

Fuzje i przejęcia, czyli podstawowe narzędzie rozwoju przedsiębiorstw, stały się jednym z najważniejszych zjawisk w gospodarce rynkowej od końca XIX w. Pomimo braku jednoznacznych dowodów na ich pozytywny wpływ na kondycję i zyski przedsiębiorstwa, są one coraz częściej traktowane jak jeden z elementów szeroko pojętego planu rozwoju. Proces ten jest jednak ściśle związany ze stanem gospodarki, a także z sytuacją na świecie oraz w kraju. Z jednej strony pogrążenie się gospodarki światowej w kryzysie, utrzymująca się niepewność i wysoki poziom zadłużenia poszczególnych krajów powodują większą ostrożność przy podejmowaniu decyzji oraz poszukiwanie organicznych dróg rozwoju. Z drugiej zaś strony kryzys gospodarczy może stwarzać szanse do przejęć na bardziej korzystnych warunkach z punktu widzenia przedmiotów przejmujących. Z kolei silniejszy rynek kredytowy i kapitałowy powoduje, że prywatne przedsiębiorstwa wykazują większą pewność co do swoich planów związanych z fuzjami i przejęciami, a wzrost konkurencyjności między bankami, private equity oraz funduszami inwestycyjnymi również korzystnie wpływa na pozyskanie możliwości finansowania transakcji oraz poprawę klimatu gospodarczego.

Co motywuje fuzje i przejęcia?

W literaturze przedmiotu fuzja, czyli połączenie, występuje wtedy, gdy łączą się identyczne lub porównywalnej wielkości podmioty, z których każdy w połączonym przedsiębiorstwie występuje z wagą 50%, a akcjonariusze łączących się spółek otrzymali po 50% głosów na walnym zgromadzeniu połączonej spółki. W każdym innym przypadku mówimy o przejęciu jednego przedsiębiorstwa przez drugie. Fuzja jest więc szczególnym przypadkiem przejęcia. Kodeks spółek handlowych operuje nieco inną nomenklaturą: połączenie przez przejęcie (inkorporacja) polegająca na przeniesieniu całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą w zamian za udziały lub akcje, połączenie przez zawiązanie nowej spółki, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek w zamian za akcje lub udziały, przejęcie w zamian za akcje czy też wykup menedżerski. Fuzje lub przejęcia mogą być motywowane wieloma względami, ale w zasadzie różnorodność występujących zachowań można ogólnie podzielić na dwie kategorie: motywy związane z efektami synergii (ekspansja na inne rynki zagraniczne i produktowe, synergia kosztowa) oraz motywy związane z efektami finansowymi (ekspansja pionowa, gdy przedsiębiorstwo wchodzi na nowe obszary działalności leżące na przedłużeniu obecnej działalności, ekspansja pozioma występuje na obszarze takiej samej lub pokrewnej działalności i jest najbardziej typową formą ekspansji – osiągnięcie ekonomii skali, dywersyfikacja polega na rozproszeniu na różne, w zasadzie niemające ze sobą nic wspólnego działalności).

Trochę danych

Przykładów na rynku, które pokazują, że M&A są dobrym sposobem na rozwój, jest wiele. Największą transakcją M&A zeszłego roku było przejęcie Uniwheels, producenta felg aluminiowych ze Stalowej Woli. Firma pochodzi z Niemiec, ale 90% swojej produkcji przeniosła do zakładów w Polsce. Uniwheels jest trzecim pod względem wielkości dostawcą felg ze stopów lekkich dla przemysłu samochodowego w Europie i największym producentem felg ze stopów lekkich dla europejskiego rynku akcesoriów. W marcu zeszłego roku plan jej przejęcia ogłosił amerykański Superior Industries, produkujący aluminiowe felgi na pierwsze wyposażenie, który zaoferował kwotę 2,7 mld zł za firmę. W wyniku transakcji pojawił się globalny gracz, z zakładami produkcyjnymi w Europie i Ameryce Północnej. Roczne moce produkcyjne całego koncernu wynoszą ponad 20 mln felg ze stopów lekkich. Zarząd Superior Industries zapewnił, że będzie wspierać rozwój dotychczasowej lokalizacji Uniwheels i kontynuować ścieżkę ekspansji.

W maju 2017 r. aktywa Grupy EDF zostały zakupione przez PGE SA. Grupa PGE przejęła polskie aktywa francuskiego koncernu EDF. Ostateczna wartość wydatków na transakcję sfinalizowaną osiem tygodni przed terminem wyniosła 4,27 mld zł. Zakup EDF Polska, które zmieniło nazwę na PGE Energia Ciepła, wzmocni Grupę PGE pod względem finansowym. Przychody spółek w grupie wyniosły w 2016 r. około 5 mld zł, a EBITDA 1 mld zł. Dzięki tej transakcji PGE stało się numerem jeden, jeżeli chodzi o rynek energii, jak i rynek produkcji przyjaznego środowisku ciepła systemowego w ramach miejskich sieci ciepłowniczych. Przejęcie ośmiu elektrociepłowni w największych polskich aglomeracjach pozwoli koncernowi na ekspansję geograficzną na terytorium Polski.