Dyrektywa Omnibus, czyli o zmianach istotnych dla branży e-commerce

Wraz z nowym rokiem (tj. 1 stycznia 2023 roku) rozpoczęło się obowiązywanie przepisów trzech dyrektyw wspólnotowych, odnoszących się bezpośrednio do sytuacji konsumentów oraz m.in. sposobu informowania konsumentów o cenach nabywanych produktów. Mowa tutaj o: dyrektywie towarowej¹, dyrektywie cyfrowej² oraz tzw. dyrektywie omnibus³.

Najdonioślejszą z punktu widzenia zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorców cyfrowych staje się dyrektywa omnibus, która w istotny sposób rewiduje zasady odnoszące się chociażby do sposobu informowania konsumentów o cenach produktów. Dotychczas bowiem obowiązki przedsiębiorców w tym zakresie sprowadzały się zasadniczo do podawania ceny produktu oraz ceny za określoną jednostkę miary danego produktu. Dyrektywa, mając przede wszystkim na uwadze liczne nadużycia przedsiębiorców w kontekście informowania o obniżkach i rabatach, wprowadza szereg usprawnień mających na celu wyeliminowanie „patologii rabatowej”, z którą konsumenci mierzą się głównie w okresie obniżek sezonowych, takich jak Black Friday.

Z uwagi na specyfikę funkcjonowania dyrektyw w porządkach prawnych poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej, państwa te (w tym również Polska) były zobowiązane do implementacji (wdrożenia) wspomnianych przepisów odpowiednio:

→ do dnia 1 lipca 2021 roku - w odniesieniu do dyrektywy towarowej oraz dyrektywy cyfrowej oraz

→ do dnia 28 listopada 2021 roku - w odniesieniu do dyrektywy omnibus.

W Polsce implementacja przepisów dyrektyw niestety została dokonana z pewnym opóźnieniem (co nie było przypadkiem odosobnionym w kontekście innych państw członkowskich). Niemniej, mając na uwadze aktualne orzecznictwo TSUE⁴, konsumenci pomimo braku wdrożenia przepisów do polskiego porządku prawnego mogli oczekiwać ich respektowania w indywidualnych sprawach (przede wszystkim w kontekście ewentualnego sporu sądowego z przedsiębiorcą)⁵.

Ostatecznie przepisy dyrektyw zostały zaimplementowane do polskiego porządku prawnego w ramach czterech kluczowych ustaw:

→ Ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta;

→ Ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów;

→ Ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym; oraz

→ Ustawy z dnia 9 maja 2014 roku o informowaniu o cenach towarów i usług.

Ustawy implementujące dyrektywę omnibus wprowadziły do polskiego porządku prawnego szereg istotnych zmian, obejmujących obowiązki informacyjne, których bezwzględne wykonywanie wymagane jest od przedsiębiorców, którzy oferują towary, treści i usługi cyfrowe konsumentom.

Wśród najważniejszych nowości legislacyjnych znalazły się: obowiązek przejrzystego informowania o zasadach plasowania ofert w wynikach wyszukiwania; obowiązek podania konsumentowi danych kontaktowych (w tym numeru telefonu); a także obowiązki informacyjne dotyczące cen towarów i usług oraz opinii konsumenckich, które z uwagi na to, że mogą rodzić wątpliwości natury praktycznej, omówione zostaną w niniejszym opracowaniu.