Koncesja na roboty budowlane

Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją, przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej oraz obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.

Szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności podlegającej koncesjonowaniu, w szczególności zasady oraz tryb udzielania, zmiany, zawieszenia, cofnięcia albo ograniczenia zakresu koncesji określają odrębne przepisy. Jednym z takich aktów prawnych jest ustawa o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, która reguluje zasady i tryb zawierania umów koncesji na roboty budowlane (których szacunkowa wartość jest równa lub przekracza kwotę 130 tys. zł), zwanych dalej „umowami koncesji”.

Przedmiot umowy koncesji

W oparciu o umowę koncesji zamawiający powierza koncesjonariuszowi (tj. wykonawcy będącemu osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej albo grupą takich podmiotów, z którym zawarto umowę koncesji) wykonanie robót budowlanych za wynagrodzeniem. W przypadku powierzenia koncesjonariuszowi wykonania robót budowlanych wynagrodzenie stanowi wyłącznie prawo do eksploatacji obiektu budowlanego będącego przedmiotem umowy albo takie prawo wraz z płatnością (umowa koncesji na roboty budowlane). Koncesjonariusz ponosi ryzyko ekonomiczne związane z eksploatacją obiektu budowlanego i obejmujące ryzyko związane z popytem lub podażą. Przez ponoszenie ryzyka ekonomicznego należy rozumieć sytuację, w której w zwykłych warunkach funkcjonowania koncesjonariusz nie ma gwarancji odzyskania poniesionych nakładów inwestycyjnych lub kosztów związanych z eksploatacją obiektu budowlanego oraz jest narażony na wahania rynku, a w szczególności jego szacowane potencjalne straty związane z wykonywaniem umowy koncesji nie mogą być jedynie nominalne lub nieistotne. Oceniając ryzyko ekonomiczne, uwzględnia się w spójny i jednolity sposób wartość bieżącą netto wszystkich inwestycji, kosztów i przychodów koncesjonariusza.

Umowa koncesji wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, chyba że przepisy odrębne wymagają formy szczególnej. Strony umowy koncesji wykonują umowę koncesji z zachowaniem zasady przejrzystości. Umowy koncesji są jawne i podlegają udostępnianiu na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej. Umowę koncesji zawiera się na czas oznaczony. W przypadku umowy koncesji zawartej na czas dłuższy niż 5 lat, czas trwania umowy koncesji nie może przekraczać okresu, w którym koncesjonariusz może zasadnie oczekiwać odzyskania nakładów inwestycyjnych za wykonanie robót budowlanych wraz ze zwrotem zainwestowanego kapitału, z uwzględnieniem inwestycji początkowych i inwestycji dokonanych w czasie trwania koncesji. Zamawiający w dokumentach koncesji może zażądać od wykonawców, aby podali w ofertach część przedmiotu umowy koncesji, którą zamierzają zlecić podwykonawcom, a także aby wskazali proponowanych podwykonawców. Powierzenie wykonania części umowy koncesji podwykonawcom nie zwalnia koncesjonariusza z odpowiedzialności za należyte wykonanie tej umowy. W przypadku umów koncesji na roboty budowlane oraz umów koncesji na usługi, które mają być wykonane na obiekcie budowlanym podlegającym bezpośredniemu nadzorowi zamawiającego, zamawiający wymaga, aby po zawarciu umowy koncesji i nie później niż w chwili rozpoczęcia jej realizacji koncesjonariusz przekazał mu informacje dotyczące nazwy albo imienia i nazwiska, danych kontaktowych podwykonawców i osób do kontaktu z nimi, zaangażowanych w te roboty budowlane lub usługi, jeżeli są już znani. Koncesjonariusz zawiadamia zamawiającego o zmianach w zakresie tych informacji, w tym przekazuje informacje o nowych podwykonawcach, którym zamierza powierzyć realizację robót budowlanych lub usług.

Szacunkowa wartość umowy koncesji

Szacunkową wartością umowy koncesji jest całkowity przychód koncesjonariusza uzyskany w okresie obowiązywania umowy, bez podatku VAT, oszacowany przez zamawiającego z zachowaniem należytej staranności z tytułu wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych, stanowiących przedmiot koncesji, powiększony o wartość dostaw i usług towarzyszących takim robotom. Szacunkowa wartość umowy koncesji obowiązuje na dzień przekazania do publikacji albo zamieszczenia ogłoszenia o koncesji, a w przypadku niepublikowania lub niezamieszczenia takiego ogłoszenia na dzień przekazania wykonawcy lub wykonawcom zaproszenia do ubiegania się o zawarcie umowy koncesji.

W przypadku, gdy wartość umowy koncesji, bez podatku VAT w dniu jej zawarcia jest wyższa o więcej niż 20% od wartości szacowanej w dniu przekazania do publikacji albo zamieszczenia ogłoszenia o koncesji, przyjmuje się, że wartością szacunkową umowy koncesji jest wartość z dnia jej zawarcia. Zamawiający szacuje wartość umowy koncesji przy użyciu obiektywnej metody określonej w dokumentach koncesji, uwzględniając w szczególności:

• wartość opcji i przedłużenie okresu obowiązywania umowy koncesji,
• przychody z opłat i kar uiszczanych przez korzystających z obiektów budowlanych lub usług, z wyjątkiem opłat i kar pobieranych w imieniu zamawiającego,
• płatności lub inne korzyści finansowe, niezależnie od ich formy, przekazywane koncesjonariuszowi przez zamawiającego albo inny organ publiczny, w tym rekompensatę z tytułu spełnienia obowiązku świadczenia usługi publicznej i dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji,
• wartość dotacji lub innych korzyści finansowych, niezależnie od ich formy, od osób trzecich z tytułu wykonania umowy koncesji,
• przychody ze sprzedaży aktywów wchodzących w skład przedmiotu umowy koncesji,
• wartość dostaw i usług udostępnianych koncesjonariuszowi przez zamawiającego, jeżeli są one niezbędne do wykonania robót budowlanych,
• nagrody lub płatności na rzecz koncesjonariusza.

Zamawiający nie może wybierać sposobu szacowania wartości umowy koncesji w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy. Zamawiający nie może dzielić przedmiotu umowy koncesji, jeżeli podział ten skutkowałby wyłączeniem stosowania przepisów ustawy, chyba że jest to uzasadnione ze względów technicznych, organizacyjnych, ekonomicznych lub celowościowych. W przypadku, gdy proponowane wykonanie obiektu budowlanego może skutkować zawarciem odrębnych umów koncesji, przy zawarciu każdej z tych umów przyjmuje się, że szacunkową wartością każdej z nich jest łączna szacunkowa wartość tych umów. W przypadku, gdy łączna wartość odrębnych części przedmiotu umowy koncesji jest równa lub przekracza kwotę 130 tys. zł, wówczas przepisy ustawy stosuje się do zawarcia umowy koncesji dotyczącej każdej z tych części.

Umowy mieszane

Jeżeli przedmiot umowy koncesji obejmuje wykonanie robót budowlanych, do zawarcia umowy koncesji stosuje się przepisy dotyczące tego rodzaju koncesji, który odpowiada głównemu przedmiotowi danej koncesji. Jeżeli przedmiot umowy koncesji jest podzielny na części oraz obejmuje równocześnie części, do których mają zastosowanie przepisy ustawy, oraz części, do których tych przepisów nie stosuje się, zamawiający może zawrzeć odrębne umowy, których przedmiotem będą poszczególne odrębne części, stosując do zawarcia każdej z umów przepisy właściwe dla danej części, albo zawrzeć jedną umowę. W przypadku zawarcia jednej umowy zamawiający: