Controlling inwestycji w warunkach wysokiej inflacji i ryzyka cz. 2

Podstawą każdej decyzji inwestycyjnej jest prognoza przyszłych warunków działania, obciążona niepewnością. W części pierwszej artykułu, opublikowanej w poprzednim wydaniu magazynu, przekonywałem, że ocena projektów inwestycyjnych powinna się odbywać z użyciem kilku metod oceny i być rozpatrywana pod różnymi kątami. Artykuł ten porusza jedynie niewielką część tematyki związanej z inwestycjami. Do różnych inwestycji mamy różne podejście oraz różne oczekiwania co do stóp i okresów zwrotu. Za każdym razem kierujemy się w swoich decyzjach innymi parametrami i wskaźnikami, w zależności od tego, czy nastawiamy się na inwestowanie krótko- czy długoterminowe. Oczywiście okres i stopa zwrotu to nie jedyne parametry analizowane przy wyborze projektu, bardzo ważne jest oszacowanie ryzyka i tego, czy prognozowane zwroty z inwestycji są realne do osiągnięcia w przyszłości. W kolejnym artykule chciałem poruszyć tematykę metod złożonych oraz analiz scenariuszowych i wrażliwości inwestycji.

Metoda NPV

Najpopularniejszą metodą złożoną jest metoda NPV, czyli Net Present Value, która oparta jest o analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych przy zadanej stopie dyskonta. Można ją zinterpretować jako obraz zaktualizowanej wartości inwestycji przy danej stopie zwrotu, bądź bezwzględną korzyść dla firmy, jeżeli inwestycja zostanie zrealizowana.

Wzór:

Jako wskaźnik NPV stanowi różnicę pomiędzy zdyskontowanymi przepływami pieniężnymi (PV) a nakładami początkowymi (K).

Podstawowe założenia metody wyceny projektów inwestycyjnych NPV obejmują określenie długości ekonomicznego okresu życia inwestycji, a także znajomość oczekiwanej struktury, czyli wartości i rozkładu w czasie przepływów pieniężnych netto przedsięwzięcia. Inwestycja charakteryzuje się typowym, konwencjonalnym rozkładem w czasie przepływów netto, a także nieodwracalnością ponoszonych nakładów. Zakłada się również niezmienną rentowność inwestycji w całym okresie życia przedsięwzięcia.

Głównymi zaletami metody NPV jest uwzględnianie zmiennej wartości pieniądza w czasie i wyrażenie korzyści netto przepływem pieniężnym netto.

Pozostałe ważne zalety tej metody obejmują ocenę opłacalności projektu w ciągu jego całkowitego ekonomicznego okresu życia, możliwość stworzenia obiektywnego kryterium opłacalności, brak wrażliwości na rodzaj inwestycji, czyli możność oceny form z konwencjonalnymi i niekonwencjonalnymi przepływami netto.

Istotne jest również to, iż posługując się tą metodą możliwa jest wycena kilku projektów jednocześnie.

Do głównych wad metody NPV należy zaliczyć problematyczność wyboru odpowiedniego poziomu stopy dyskontowej, stały poziom rentowności ocenianych inwestycji, a także równoważność stopy dyskontowej i stopy kapitalizacji wykorzystywanej do reinwestycji dodatnich przepływów pieniężnych netto.

Metoda NPV ma zastosowanie praktycznie we wszystkich rodzajach projektów inwestycyjnych. Niemniej jednak metoda ta jest tym lepsza, im detaliczniej podejdziemy do tematu odchylenia i ryzyka. Odchylenie standardowe NPV wskazuje na przeciętne odchylenie możliwych do uzyskania wartości NPV od wartości oczekiwanej NPV. Im niższe odchylenie standardowe, tym projekt ma większe szanse powodzenia. Współczynnik zmienności jest względną miarą ryzyka (%). W celu porównania ryzyka pomiędzy projektami, dla każdego projektu z osobna obliczane jest ryzyko względne, tzn. ryzyko przypadające na jednostkę zysku. Spośród projektów różniących się poziomem ryzyka i zysku wybieramy ten, w którym wielkość ryzyka przypadającego na jednostkę zysku jest jak najmniejsza.

Przykład 1

Dla prognozowanych scenariuszy sytuacji gospodarczych oszacowano możliwe do uzyskania przepływy gotówki, a dzięki nim wartości NPV. Ocena projektu pod względem ryzyka inwestycyjnego.

Kroki:

1. Obliczamy oczekiwaną wartość NPV: 3,35
2. Odchylenie standardowe: 18,93
3. Współczynnik zmienności: 5,65

Jak ma się jednak metoda NPV do inflacji, która jest ryzykiem materializującym się w ostatnich miesiącach? Warto to przeanalizować, poruszając kilka szczegółowych kwestii, jak wyodrębnienie rodzaju inflacji. Ważne jest, aby zrozumieć różnicę między inflacją ogólną a inflacją specyficzną. Ogólną inflację mierzy się za pomocą opublikowanej miary, takiej jak Zharmonizowany Wskaźnik Cen Konsumpcyjnych (HICP) w strefie euro lub CPI w Polsce. Specyficzna inflacja oznacza, że określone zmienne projektu, takie jak cena sprzedaży, koszty zmienne i koszty stałe ulegają inflacji w różnym tempie, na przykład 5% dla ceny sprzedaży, 4% dla kosztów zmiennych i 6% dla kosztów stałych.