Zarządzanie pojedynczym przedsiębiorstwem jest zadaniem coraz trudniejszym ze względu na wysoką zmienność warunków zewnętrznych, ale nie tylko. Współczesne przedsiębiorstwa są często jedynie elementem w wielkich grupach kapitałowych, rozproszonych po różnych działach gałęzi przemysłu. Są to grupy różnych przedsiębiorstw zlokalizowanych często w różnych strefach czasowych całego świata. W takich warunkach, dążąc do realizacji swoich celów, przedsiębiorstwa muszą szybko reagować i łączyć dane z różnych lokalizacji. Dotyczy to w równej mierze celów krótko- jak i długookresowych. Taka reakcja utrudniona jest w warunkach wysokiego poziomu centralizacji decyzji. Dlatego konieczna jest decentralizacja kompetencji i odpowiedzialności, czyli przekazanie ich na inne jednostki w grupie. Dotyczy to w szczególności decyzji operacyjnych wspieranych przez controlling.
Po pierwsze grupa...
Podstawowe powiązania między podmiotami tworzącymi grupę, to te o charakterze kapitałowym. W ustawie o rachunkowości ustawodawca wprowadził pojęcie grupy kapitałowej, przez które należy rozumieć jednostkę dominującą wraz z jednostkami zależnymi. Zgodnie z zapisami ustawy wymagane jest, by powiązania między jednostkami wchodzącymi w skład grupy kapitałowej miały charakter kapitałowy, co wiąże się z posiadaniem odpowiedniego poziomu udziałów lub akcji. Grupy kapitałowe mają przede wszystkim wspomóc – przy pomocy jednego kierownictwa – decyzyjność w zakresie operacyjnym, finansowym czy też personalnym.
Specyfika grupy kapitałowej jako jednej z form struktury działalności gospodarczej polega głównie na samodzielności pod względem prawnym przedsiębiorstw tworzących grupę. Z jednej strony relacje łączące podmioty powodują, że grupę należy traktować jak jeden organizm o silnych relacjach podporządkowania dominującemu podmiotowi, a z drugiej strony relacje łączące podmioty tworzące grupę często są powiązaniami o charakterze umownym, realizowanymi na zasadach czysto rynkowych zarówno z perspektywy kosztów, jak i egzekwowania kontraktu. To ważne w kontekście organizacji działań operacyjnych, finansowych czy kontrolnych. Inne będą wymagania organizacyjne spółki produkcyjnej, transportowej czy zarządzającej nieruchomościami działającymi w ramach jednej grupy kapitałowej.
Grupa kapitałowa jest więc postrzegana jako rezultat wzrostu wielobiznesowego przedsiębiorstwa. Rozbudowa struktur organizacyjnych w pewnym momencie osiąga punkt, w którym pojawiają się dodatkowe koszty koordynacji niwelujące pozytywne efekty rozszerzania działalności. Rosnące koszty zarządzania, zakłócenia w obiegu informacji, problemy z podejmowaniem decyzji, ograniczenia w przedsiębiorczości oraz inne patologie negatywnie wpływają na efektywność działania struktury organizacyjnej. Grupy kapitałowe są zatem wynikiem ewolucji struktur organizacyjnych. Tym bardziej że na pewnym stopniu powiązania spółki nie funkcjonują jedynie w połączeniu kapitałowym, ale znacznie głębiej. Powielane są procesy i spisywane procedury działania, które w postaci manuali grupowych działają jako wytyczne dla wszystkich spółek wchodzących w skład grupy. W grupie siła – to hasło ma również odzwierciedlenie np. w zakupach sprzętu, surowców czy floty aut. Grupa może negocjować ceny, rabaty i lepsze warunki umowy dla każdej z poszczególnych jednostek. Spółki dzielą się między sobą doświadczeniami, dobrymi praktykami, a czasami narzucają sobie zasady działania czy też rozszerzają etykę działania. Te wszystkie działania muszą być jednak spójne, żeby każdy z elementów układanki zgrał się w jeden, doskonale funkcjonujący organizm. Jednostką organizacyjną, która może spajać działania grupy i przekazywać konkluzje do kierownictwa wyższego szczebla jest controlling.
Pozostałe 76% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
