Logistyka to proces zarządzania sprawnym i efektywnym przepływem materiałów, surowców, wyrobów gotowych oraz informacji od miejsca ich pochodzenia do punktu konsumpcji. Logistyka to również relacje między procesami logistycznymi a otoczeniem, w tym środowiskiem przyrodniczym. Współcześnie ze względu na rosnące znaczenie logistyki oraz jej korelacje z koncepcją zrównoważonego rozwoju, przedsiębiorstwa muszą odpowiednio zarządzać kosztami swojej działalności. Nie bez znaczenia są tu współczesne kryzysy i szoki ekonomiczne wywołane pandemią Covid-19 i wojną w Ukrainie.
Koszty logistyki to wyrażone w pieniądzu zużycie pracy żywej, środków i przedmiotów pracy. To wydatki finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych, które są powodowane przepływem dóbr materiałowych w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami, a także utrzymanie zapasów.
Współcześnie zwraca się uwagę, że istotne dla rachunku kosztów są następujące zagadnienia:
( 1 ) cel prowadzenia rachunku kosztów, dostarczanie decydentom informacji do oceny sytuacji i kierowania przedsiębiorstwem,
( 2 ) procesy gospodarcze (zaopatrzenie, produkcja, zbyt, zarządzanie) i związane z nimi koszty jako przedmiot rachunku kosztów,
( 3 ) przedsiębiorstwo, jednostka gospodarcza jako podmiot rachunku kosztów,
( 4 ) ujmowanie (pomiar, dokumentacja i wycena, ujawnianie oraz raportowanie), grupowanie i interpretowanie jako sposoby działania oraz metody odzwierciedlenia procesu przebiegu produkcji i narastania kosztów,
( 5 ) okresowa prezentacja i interpretacja kosztowych aspektów zdarzeń,
( 6 ) operowanie, obok miernika pieniężnego, również jednostkami naturalnymi.
Koszty logistyki powinny obejmować:
→ planowane koszty logistyki (transportu dostaw, wytworzenia, utrzymania i starzenia się zapasów, gospodarki magazynowo-transportowej, oprocentowania kredytów, informacji itp.),
→ koszty logistyki ponadplanowe i pozaplanowe, np. utrzymania nadmiernych zapasów i kredytów (magazynowania, obsługi, oprocentowania środków i kredytów), koszty niewłaściwego transportu (nieekonomicznych partii, naruszania geografii dostaw) itp.,
→ straty spowodowane wadliwą gospodarką materiałową, np. przestoje z braku materiału, braki produkcyjne zawinione niewłaściwym materiałem i kary za niewłaściwe dostawy.
Koszty logistyki z punktu widzenia czynników je generujących to głównie koszty: zapasów, infrastruktury, personelu, transportu – w dystrybucji głównej (do magazynów regionalnych) i w dystrybucji końcowej (do klientów końcowych). Ogólny podział kosztów logistyki zaprezentowano na rysunku 1.
Koszty logistyczne powstają w następujących fazach produkcji:
( 1 ) pozyskiwanie materiałów, półproduktów i innych produktów od dostawców,
( 2 ) magazynowanie materiałów i odpadów technologicznych,
( 3 ) transport zewnętrzny i wewnątrzzakładowy,
( 4 ) planowanie produkcji, określające intensywność przepływu materiałów przez sferę produkcji,
( 5 ) magazynowanie półproduktów,
( 6 ) magazynowanie wyrobów gotowych,
( 7 ) przekazywanie wyrobów gotowych odbiorcom.
Na całkowite oraz globalne koszty logistyki składają się różne kategorie kosztów, które powinny być wyodrębniane w systemach rachunkowości przedsiębiorstw. Poniżej przedstawiono formuły określające całkowite koszty logistyki (wzór 1) oraz globalne koszty logistyki (wzór 2).
Pozostałe 68% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuŹródło: Controlling i Rachunkowość Zarządcza nr 2/2023
