Polski kapitalizm narodził się wraz ze zmianami ustrojowymi i gospodarczymi mającymi miejsce w latach 90. ubiegłego wieku. W tym okresie powstało wiele polskich firm rodzinnych, które następnie w ciągu ponad 20 lat rozwoju polskiej gospodarki zwiększały skalę i profesjonalizowały swoją działalność. W rezultacie w szeregu branż (np. kosmetycznej, spożywczej) funkcjonują podmioty, dla których utrzymanie dodatniej i wysokiej dynamiki wzrostu opartej na rozwoju organicznym staje się coraz trudniejsze i dlatego częściej myślą o rozwoju poprzez akwizycję mniejszych konkurentów. Jednocześnie te same podmioty mają skalę i potencjał wystarczający do wzbudzenia zainteresowania zagranicznych korporacji, dla których polski rynek zyskuje na znaczeniu i niejednokrotnie stanowi przyczółek do ekspansji na wschód.
Obecnie obserwowana tendencja do konsolidacji sektorów gospodarki wynika nie tylko z wysokiego stopnia ich rozdrobnienia, ale także z korzystnych warunków makroekonomicznych, takich jak niskie stopy procentowe czy presja płacowa. Firmy, przejmując spółki oferujące substytucyjne produkty lub usługi, motywowane są nie tylko eliminacją konkurencji w sektorze, lecz także chęcią osiągnięcia synergii operacyjnych oraz efektów skali. Postępująca konsolidacja branż jest również napędzana tzw. problemem sukcesji, z którym spotyka się wiele rodzinnych przedsiębiorstw powstałych pod koniec XX w.
Konsolidacja może być szansą na zwiększenie udziału w rynku i poprawę rentowności, lecz stanowi również zagrożenie zarówno dla podmiotów przejmujących, jak i graczy nieaktywnych na rynku fuzji i przejęć. Dla podmiotów przejmowanych ruchy konsolidacyjne mogą być sposobem poradzenia sobie z brakiem sukcesorów oraz monetyzacją posiadanych aktywów.
Perspektywa konsolidującego
Zaostrzająca się konkurencja występująca w wielu sektorach gospodarki ma bezpośredni wpływ na rentowność przedsiębiorstw działających na danym rynku. Ograniczone możliwości rozwoju organicznego niejednokrotnie zmuszają firmy do wzrostu poprzez akwizycje w celu pozostania konkurencyjnym oraz dostarczania zadowalającego zwrotu z inwestycji dla swoich właścicieli. Przejęcie konkurencyjnej firmy pozwala na skokowy wzrost skali działalności i osiągnięcie związanych z nim efektów skali, czego rezultatem jest niższy udział kosztów stałych przypadających na jednostkę produktu. Dzięki połączeniu przedsiębiorstw i konsolidacji procesów takich jak zarządzanie, administracja czy produkcja oraz optymalizacji sieci dystrybucyjnej możliwe jest osiągnięcie efektów synergii skutkujących poprawą rentowności oraz umocnieniem pozycji rynkowej. Co więcej, zwiększony udział w rynku może pozytywnie wpłynąć na siłę przetargową przedsiębiorstwa w negocjacjach ze swoimi dostawcami i tym samym przyczynić się do poprawy osiąganych marż. Obok efektów wewnętrznych rezultatem prowadzenia działań konsolidacyjnych jest eliminacja lub ograniczenie konkurencji działającej na danym rynku. Zwiększanie skali działalności poprzez przejęcia podmiotów konkurencyjnych wpływa na umocnienie pozycji rynkowej, a co za tym idzie możliwość kreowania cen i wykorzystywania pozycji dominującej. Nad tym, aby tak się nie stało, czuwa Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który prowadzi kontrolę koncentracji przedsiębiorców. Nadzorem objęte są transakcje połączenia, przejęcia kontroli, nabycia zorganizowanej części mienia i utworzenia nowego przedsiębiorcy przez podmioty, których łączny światowy obrót przekroczył 1 mld euro lub obrót na rynku polskim przekroczył 50 mln euro. Jeżeli w wyniku konsolidacji konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona, prezes UOKIK wyraża zgodę na jej dokonanie.
Pozostałe 68% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
Źródło: Dotacje i fundusze nr 29/2019
