Członkowie zarządów spółek kapitałowych za zobowiązania spółki odpowiadają solidarnie do pełnej wartości, zgodnie z zapisami art. 299 §1 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Istnieje rzecz jasna możliwość uwolnienia się od takiej odpowiedzialności, jak zresztą wskazuje art. 299 §2 k.s.h. Najczęściej na powyższych informacjach kończy się wiedza o zakresie odpowiedzialności członków zarządu chronionej ubezpieczeniem D&O. Na co mogą liczyć członkowie zarządu w ramach ubezpieczenia D&O?
Członkowie zarządu, czy mówiąc szerzej, reprezentanci spółek handlowych, każdego dnia podejmują liczne decyzje mające wpływ nie tylko na spółkę i jej pracowników, ale zwłaszcza na ich życie prywatne.
Odpowiedzialność
Jak wiadomo, członkowie zarządów spółek kapitałowych za zobowiązania spółki odpowiadają solidarnie do pełnej wartości, zgodnie z zapisami art. 299 §1 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Istnieje rzecz jasna możliwość uwolnienia się od takiej odpowiedzialności, jak zresztą wskazuje art. 299 §2 k.s.h. Najczęściej na powyższych informacjach, a także krótkiej notce, o działaniu actio pro socio, czyli działaniu wspólnika lub udziałowca, nawet mniejszościowego, w interesie spółki, kończy się wiedza o zakresie odpowiedzialności członków zarządu chronionej ubezpieczeniem D&O.
W opinii wielu menedżerów, w przypadku gdy nie zachodzi możliwość zgłoszenia roszczenia do członków zarządu ze strony udziałowców, takie ubezpieczenie wydaje się być zbędne. Czasem odnoszę wrażenie, że taka opinia spowodowana jest wadliwą informacją przekazaną na temat tego ubezpieczenia, a przede wszystkim wadliwym nazewnictwem tego ubezpieczenia. Wielu doradców mówi o „odpowiedzialności cywilnej członków zarządu”, gdy ubezpieczenie członków zarządu chroni ich także w zakresie roszczeń i kar administracyjnoprawnych i karnoskarbowych. Niestety, mam wrażenie, że z uwagi na stosowanie wadliwego nazewnictwa tego rodzaju ubezpieczenia, dla wielu osób nie oferuje ono namacalnej, czy raczej zrozumiałej ochrony ubezpieczeniowej, jak w przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej działalności. Należy jednak pamiętać, że podstawowym celem tego ubezpieczenia nie jest, jak w przypadku innych ubezpieczeń, naprawa wyrządzonej szkody, ale ochrona członków zarządu spółki. Wiąże się to z sytuacją, w której ubezpieczyciel ponosi przede wszystkim koszty obrony członków zarządu, nawet w przypadku, jeśli koszty te przekroczą wartość zgłoszonego roszczenia. Zabieg taki ma na celu uniknięcie sytuacji precedensowych, w których do ubezpieczyciela, czy przeciw członkom zarządu, zgłaszane byłyby każde, nawet najniższe, roszczenia.
Zakres ubezpieczenia
Rodzi się pytanie, czy to wszystko, na co możemy liczyć w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności zarządu? Jak już wspomniałem wcześniej, w przeciwieństwie do ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej prowadzonej działalności zakres ubezpieczenia D&O nie jest tak namacalny, a roszczenia wynikające z tytułu takich polis są, w porównaniu z ubezpieczeniami OC, stosunkowo rzadkie. Wbrew jednak powszechnie panującej opinii zakres oferowanej ochrony jest niezwykle szeroki i poza zakresem ochrony podstawowej obejmującej wypłatę uzasadnionego świadczenia i poniesienie przez ubezpieczyciela w imieniu członków zarządu kosztów obrony, ubezpieczenie to obejmuje między innymi:
- koszty związane z odzyskaniem dobrego imienia przez członków zarządu,
- koszty porady prawnej (np. w momencie uzyskania informacji o rozpoczęciu postępowania w sprawie lub przeciw spółce czy członkowi zarządu, czy w przypadku kontroli),
- wydatki na kaucje i poręczenia, a także wydatki związane z postępowaniem dotyczącym wolności lub mienia, i wiele innych.
Myślę jednak, że najlepszym rozwiązaniem będzie posłużyć się przykładami roszczeń, jakie wchodzą w zakres ochrony ubezpieczeniowej udzielanej przez ubezpieczenie D&O. Wykorzystam do tego, niestety już niedostępny w sieci, materiał reklamowy ubezpieczyciela AIG Europe LTD sp. z o.o. Oddział w Polsce, obecnie Colonnade Insurance SA Oddział w Polsce. W dokumencie przygotowanym przez AIG ubezpieczyciel ujął szereg sytuacji, w których ubezpieczenie odpowiedzialności zarządu miało zastosowanie. Co ważniejsze, przykłady te zostały opisane na podstawie rzeczywiście likwidowanych przez tego ubezpieczyciela szkód (Tabela 1).
|
1. |
POSTĘPOWANIE KARNE PROWADZONE |
W związku ze śmiertelnym wypadkiem przy pracy prokuratura wszczęła postępowanie przeciwko członkowi zarządu w trybie art. 220 Kodeksu karnego. |
|
2. |
KOREKTA FINANSOWA DO KONTRAKTU WSPÓŁFINANSOWANEGO PRZEZ UE |
Roszczenie do członków zarządu o pokrycie straty wynikającej z obniżenia dotacji UE do realizowanego projektu. KE zaleca wymierzenie kary finansowej w związku z zarzucanymi spółce nieprawidłowościami w procedurze przetargowej. |
|
3. |
POSTĘPOWANIE KARNE PROWADZONE PRZEZ PROKURATURĘ PRZY WSPÓŁUDZIALE ABW |
Przeciwko członkom zarządu prowadzone jest postępowanie karne o działanie na szkodę spółki przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. |
|
4. |
POSTĘPOWANIE URZĘDU KONTROLI SKARBOWEJ W SPRAWIE O NIEPRAWIDŁOWE ROZLICZANIE PODATKU CIT |
Udział byłych i obecnych członków zarządu w postępowaniu karnoskarbowym, dotyczącym rzekomego poniesienia przez Skarb Państwa wielomilionowych strat na skutek nieprawidłowości |
|
5. |
POSTĘPOWANIE PROWADZONE PRZEZ KNF |
Władzom spółki postawiono zarzut niedopełnienia obowiązków informacyjnych poprzez zbyt późne ujawnienie informacji o podpisanej z bankiem umowie restrukturyzacyjnej. |
|
6. |
POSTĘPOWANIE WSZCZĘTE PRZEZ KONTRAHENTA |
Kontrahent spółki złożył wniosek o orzeczenie wobec członków zarządu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członków organów w spółkach. |
|
7. |
ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE DOCHODZONE |
Urząd skarbowy domaga się od członków zarządu zapłaty zaległego zobowiązania podatkowego spółki. |
|
8. |
ROSZCZENIA WIERZYCIELI SPÓŁKI |
Nakaz zapłaty złożony przez kontrahenta na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych przeciwko byłemu prezesowi w związku z bezskutecznością egzekucji wierzytelności bezpośrednio od spółki, pomimo uzyskanego wyroku zasądzającego. |
|
9. |
ROSZCZENIE MNIEJSZOŚCIOWEGO UDZIAŁOWCA |
Mniejszościowy udziałowiec spółki wystąpił w jej imieniu z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko członkom zarządu i rady nadzorczej o naprawienie szkody, którą zdaniem roszczącego poniosła spółka, w wyniku zawarcia niekorzystnej umowy. |
|
10. |
ROSZCZENIE SPÓŁKI DO CZŁONKÓW ZARZĄDU |
W spółce zostały zawarte transakcje na instrumentach pochodnych, które spowodowały straty finansowe w przedsiębiorstwie. W konsekwencji spółka wystąpiła z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko byłemu prezesowi, zarzucając nieprawidłowości przy zarządzaniu ryzykiem finansowym. |
|
11. |
PRYWATNY AKT OSKARŻENIA |
Prokuratura wszczęła postępowanie na podstawie prywatnego aktu oskarżenia przeciwko członkom zarządu o przestępstwo z art. 212 §1 Kodeksu karnego i art. 216 §1 Kodeksu karnego, tj. w związku z zarzucanymi pomówieniami i oszczerstwami pod adresem zwolnionego pracownika. |
|
12. |
ROSZCZENIE PRACOWNIKA – NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH |
Pracownik wniósł powództwo sądowe przeciwko członkom rady nadzorczej o naruszenie dóbr osobistych. |
Wracając jeszcze do kosztów obrony członków zarządu, trzeba zaznaczyć, że procesy związane z roszczeniami do członków władz spółek mogą trwać latami. Ciężko jest w takiej sytuacji założyć, że członkowie zarządu będą dysponować środkami finansowymi przez cały okres prowadzenia takiej sprawy. Jak wynika z danych AIG (ujętych we wspomnianym wyżej przewodniku o produkcie), „średnie koszty indywidualnej ochrony menedżerów w sprawach karnych, administracyjnych oraz dochodzeniach dotyczących roszczeń powyżej 400 000 euro to ok. 3 000 000 euro”.
Pozostałe 41% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
