Jednostkowe sprawozdania finansowe, czyli MSR 27 w teorii i praktyce

Główny cel oraz zakres MSR 27

MSR 27 wskazuje wytyczne i zasady ujmowania inwestycji w jednostkach zależnych, wspólnych przedsięwzięciach oraz jednostkach stowarzyszonych, w przypadku gdy jednostka zdecyduje się sporządzać jednostkowe sprawozdania finansowe, bądź gdy wymagają tego lokalne przepisy prawa. W niniejszym standardzie określone zostały wymogi w zakresie rachunkowości oraz ujawniania informacji w przypadku wskazanych wyżej inwestycji. Warto podkreślić, że standard nie określa, które jednostki sporządzają jednostkowe sprawozdania finansowe. Ma on zastosowanie, jeżeli jednostka sporządza jednostkowe sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF).

Kilka ważnych pojęć użytych w MSR 27

Przed zagłębieniem się w MSR 27 ważne jest, by zapoznać się z kilkoma pojęciami, które tenże standard wyjaśnia lub do których się odnosi w kolejnych paragrafach. Pierwsze z takich pojęć to skonsolidowane sprawozdanie finansowe, które MSR 27 definiuje jako sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej, w których aktywa, zobowiązania, kapitał własny, przychody, koszty i przepływy środków pieniężnych jednostki dominującej i jej jednostek zależnych prezentowane są w taki sposób, jakby należały one do pojedynczej jednostki.

Kolejne ważne pojęcie wyjaśnione w niniejszym standardzie to jednostkowe sprawozdania finansowe, które prezentowane są dodatkowo do skonsolidowanych sprawozdań finansowych lub dodatkowo do sprawozdań finansowych inwestora, który nie posiada inwestycji w jednostkach zależnych, ale posiada inwestycje w jednostkach stowarzyszonych lub wspólnych przedsięwzięciach, w których to sprawozdaniach MSR 28 wymaga ujmowania inwestycji w jednostkach stowarzyszonych lub wspólnych przedsięwzięciach przy użyciu metody praw własności. Jest to metoda rachunkowości, według której inwestycja jest początkowo ujmowana według kosztu, a następnie po dniu nabycia jej wartość jest korygowana odpowiednio o zmianę udziału inwestora w aktywach netto jednostki, w której dokonano inwestycji. Zysk lub strata inwestora obejmuje jego udział w zysku lub stracie jednostki, w której dokonano inwestycji.

Sprawozdania finansowe jednostki, która nie posiada jednostki zależnej, jednostki stowarzyszonej lub udziału wspólnika wspólnego przedsięwzięcia we wspólnym przedsięwzięciu, nie są jednostkowymi sprawozdaniami finansowymi.

MSR 27, poza wspomnianą już wyżej metodą praw własności, odnosi się również do kilku innych istotnych pojęć w kontekście całego standardu (zdefiniowanych w MSSF 10 Skonsolidowane sprawozdania finansowe, MSSR 11 Wspólne ustalenia umowne oraz par. 3 MSR 28), jak:

→ Jednostka stowarzyszona: jest to jednostka, na którą inwestor wywiera znaczący wpływ.

→ Znaczący wpływ: jest to sytuacja, gdy spółka posiada władzę pozwalającą na uczestniczenie w podejmowaniu decyzji na temat polityki finansowej i operacyjnej jednostki, w której dokonano inwestycji. Władza ta jednak nie polega na sprawowaniu kontroli lub współkontroli nad polityką jednostki.

→ Współkontrola: określony w umowie podział kontroli nad ustaleniem umownym, który występuje tylko wówczas, gdy decyzje dotyczące istotnej działalności wymagają jednomyślnej zgody stron sprawujących współkontrolę.

→ Wspólne ustalenie umowne: to ustalenie, nad którym współkontrolę sprawują co najmniej dwie strony.

→ Wspólne przedsięwzięcie to wspólne ustalenie umowne, w ramach którego strony sprawujące współkontrolę nad ustaleniem umownym mają prawa do aktywów netto tego ustalenia.