Kapitały własne - wycena, ewidencja i aspekty praktyczne

Istota pasywów oraz kapitału własnego

W ujęciu bilansowym kapitał odzwierciedla pasywa bilansu, czyli źródła pochodzenia (finansowania) majątku (aktywów), nad którym organizacja sprawuje kontrolę. Kapitały można podzielić ze względu na kilka kryteriów:

1. pochodzenia: wyróżniamy kapitały zewnętrzne oraz wewnętrzne,
2. terminowości: długo- i krótkoterminowe,
3. własności: własne oraz obce.

Najczęściej w praktyce odnosimy się do ostatniego podziału kapitałów (na własne i obce). Rozpoczynając działalność, jednostka bazuje na kapitałach wniesionych przez właścicieli. W toku działalności, jeżeli spółka wypracuje zysk (przychody > koszty) to tworzy dodatkowe, wewnętrzne źródło finansowania działalności (w przypadku zysków zatrzymanych). Może oczywiście również wypłacić całość zysku lub jego część w postaci dywidendy. Jednakże najczęściej spółka dochodzi do takiego momentu, gdy dalszy rozwój wymaga większych środków niż te, które posiada. W takim momencie właściciele muszą rozważyć finansowanie w formie kapitału obcego. W bilansie sytuacja ta jest odzwierciedlona przez podział pasywów na:

• kapitał (fundusz) własny,
• kapitały obce – zobowiązania i rezerwy na zobowiązania.

Jak wspomniano we wstępie – struktura pasywów (finansowania majątku) jest niezwykle istotna z punktu widzenia finansów przedsiębiorstwa. Generalnie rzecz ujmując, struktura powinna być uzależniona od rodzaju prowadzonej działalności. Przykładowo, wysoki poziom kapitału własnego świadczy o mocnych podstawach przedsiębiorstwa. Nie można jednak ulec złudzeniu, że 100% finansowanie się poprzez kapitały własne jest zjawiskiem korzystnym. Przeciwnie – podejście takie ogranicza rentowność.

Poniżej zaprezentowano główne wady i zalety finansowania działalności poprzez kapitały własne i obce. Jedna z naczelnych zalet kapitałów obcych to ich niższy koszt, w porównaniu do kapitałów własnych, dzięki tzw. tarczy podatkowej (z ang. tax shield).