MS Excel w planowaniu płynności finansowej (cz. 1)

Pandemia postawiła całe nasze życie – nie tylko gospodarcze – na głowie. Pozrywane zostały łańcuchy dostaw, klienci zaczęli oszczędzać, część biznesów ograniczyła swoją działalność lub nie wytrzymała przymusowego zamknięcia. W tej sytuacji nietrudno o zaburzenie prawidłowego przepływu gotówki, niezbędnego do sprawnego działania przedsiębiorstwa. Dlatego tak ważna jest rola analityków w dostarczaniu rzetelnych i aktualnych informacji o płynności finansowej. Kierownictwo zawsze przywiązywało dużą wagę do tych danych, ale obecnie mogą one decydować o przetrwaniu przedsiębiorstwa. Dlatego kluczowe jest używanie właściwych narzędzi, pozwalających na możliwie dokładne planowanie przepływów pieniężnych. Na szczęście tego typu narzędzie możemy stworzyć sobie sami.

W niniejszym artykule podejdę do zagadnienia zarządzania płynnością finansową za pomocą MS Excel w trzech krokach. Na początku opiszę podstawowe metody weryfikowania płynności finansowej. Następnie przedstawię sposób na stworzenie narzędzia do szybkiego stosowania tych metod. Na koniec pokażę, w jaki sposób można przewidywać zarówno wielkość wpływów, jak i zapotrzebowanie na środki finansowe w konkretnym dniu w przyszłości.

Metody weryfikowania płynności finansowej

Płynność finansowa pozwala nam zbadać posiadane przez przedsiębiorstwo źródła środków pieniężnych, dzięki którym możliwe jest spłacenie zaciągniętych zobowiązań. Obliczone na tej podstawie wskaźniki płynności określają zdolność jednostki do terminowego regulowania tych zobowiązań. W teorii zarządzania klasycznie wyróżnia się trzy wskaźniki dzielące płynność przedsiębiorstwa według hipotetycznego czasu potrzebnego na uzyskanie środków do spłaty. Wszystkie one winny być rozpatrywane łącznie, ponieważ tylko taka analiza da najpełniejszy obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Wskaźnik płynności

Pierwszy z nich to bieżący wskaźnik płynności. Oblicza się go jako iloraz sumy aktywów obrotowych i zobowiązań bieżących. Przyjmuje się, że jego wartość nie powinna być niższa niż 1,5 i wyższa niż 2,0. Oczywiście w literaturze fachowej można spotkać inne wartości tego przedziału, ale nie odbiegają one znacznie od przedstawionych powyżej. Wskaźnik bieżący poniżej 1,5 może być sygnałem, że płynność jest zagrożona. Przyjmuje się też powszechnie, że – o ile nie jest to spowodowane specyfiką branży – wskaźnik przekraczający poziom 3,0 jest oznaką nieprawidłowości w zarządzaniu majątkiem obrotowym. Przyczyną mogą być nierotujące zapasy lub znaczna kwota przeterminowanych należności handlowych.

Wskaźnik płynności szybkiej

Wskaźnik płynności szybkiej liczony jest podobnie, z tą różnicą, że w mianowniku aktywa obrotowe pomniejsza się o wartość zapasów i rozliczeń międzyokresowych czynnych. Alternatywnie można go określić jako sumę krótkoterminowych należności i inwestycji (w tym oczywiście gotówki) podzieloną przez zobowiązania bieżące. Wzorcowe wartości tego wskaźnika są oczywiście niższe, bo z przedziału od 1,0 do 1,2. Przy analizie tego wskaźnika kluczowa jest znajomość struktury wiekowej należności krótkoterminowych.

Płynność kasowa

Ostatnim wskaźnikiem jest płynność kasowa, zwana też gotówkową lub natychmiastową. W tym wypadku sprawdzamy pokrycie zobowiązań tylko środkami pieniężnymi w kasie i na rachunkach, jak też innymi aktywami pieniężnymi – a więc tymi składnikami majątku, które można bezpośrednio przeznaczyć na spłatę lub upłynnić w całości bez długiego oczekiwania. Teoretycy różnie podchodzą do oczekiwanych wartości tego wskaźnika – z jednej strony wartość zbliżona do 1,0 gwarantuje idealną płynność w każdym przypadku. Z drugiej strony może świadczyć o nieefektywnym zarządzaniu obiegiem gotówki. O ile przedsiębiorstwo nie ma łatwego dostępu do finansowania zewnętrznego, przyjmuje się idealną wartość tego wskaźnika pomiędzy 0,1 a 0,2.