Stare chińskie przysłowie mówi – „Obyś żył w ciekawych czasach”. Nie funkcjonowało jednak jako pozdrowienie, ale jako przekleństwo zapowiadające konsekwencje, jakie niesie ze sobą niepewny i zmienny świat. Możemy śmiało stwierdzić, że żyjemy w ciekawych czasach. Co sprawia, że dzisiejsze otoczenie biznesowe tak szybko się zmienia? Czy można przygotować organizację na każdą niewiadomą? Jak zmienia się rola lidera w świecie VUCA?
Akronim VUCA po raz pierwszy pojawił się w użyciu w latach 90. XX w. i został wykorzystany przez amerykańską armię w celu opisania zmienności (volatility), niepewności (uncertainty), złożoności (complexity) i niejednoznaczności (ambiguity) sytuacji. Minęło sporo lat, zanim zaczęto używać go w biznesie. Przełomowym momentem był kryzys na rynkach finansowych w latach 2008–2009. Od tego czasu w wielu korporacjach coraz głośniej mówi się o tym, czym jest VUCA i jak może odnosić się do zjawisk biznesowych.
Czy VUCA jest faktycznie nowym zjawiskiem?
Christopher Abraham1 podkreśla, że VUCA jest z nami od zarania dziejów2.
Poprzez rozwijającą się znacznie szybciej niż dotychczas technologię, procesy globalizacyjne, a także ze względu na rozmiary naszej cywilizacji zmieniła się jedynie szybkość, z jaką następują zmiany opisywane jako VUCA, oraz tempo, w jaki wpływają one na światowe rynki i gospodarki.
Błyskawiczny obieg i łatwość dostępu do informacji sprawiają, że globalny rynek w kilka sekund potrafi zareagować na wydarzenia po drugiej stronie kuli ziemskiej. A kolejne technologie i rozwiązania oparte na Internecie rzeczy (Internet of Things), sztucznej inteligencji i uczących się maszynach (czyli tzw. disruptive technology) „zakłócają” wszystkie gałęzie gospodarki, zmieniając i na nowo definiując zasady gry.
V jak Volatility – zmienność
Zmienność odnosi się do tempa zmian w danym sektorze czy rynku. Z reguły ma to związek z wahaniami popytu i dynamiką gospodarki. Może to być np. zmienność cen surowców; szczególnie takich jak np. energia elektryczna czy zaskakujące obecnie ceny węgla i ropy naftowej.
U jak Uncertainty – niepewność
Czasem nie wiemy, czy coś się wydarzy, czy nie; nie mamy rzetelnej informacji czy danych, które moglibyśmy wykorzystać; musimy być przygotowani na różne scenariusze. Za przykłady mogą posłużyć tutaj: brexit, zachowania polityków na arenie międzynarodowej i lokalnej czy konflikty wewnętrzne lub międzynarodowe.
C jak Complexity – kompleksowość
Złożoność, kompleksowość to liczba czynników, ich rozmaitość oraz relacje zachodzące pomiędzy nimi. To ogrom zmiennych, które należy wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji czy planowaniu działań. Przykładem są tutaj firmy operujące na międzynarodowych rynkach – regulacje prawne czy różnice kulturowe są często odmienne w danych krajach/regionach i tworzą rozbudowane zbiory determinant.
A jak Ambiguity – niejednoznaczność
Nie do końca jesteśmy w stanie przewidzieć, co się może wydarzyć mimo posiadania pewnych danych; w takich przypadkach opieramy się na założeniach ukształtowanych na podstawie informacji i uogólnień, którymi dysponujemy. Nie do końca przewidywalne mogą być decyzje konkurencji o wprowadzeniu nowych produktów, które znacząco wpływają na rynek, na jakim nasza firma operuje. Przykładem tego było wprowadzenie pierwszego iPhone’a przez Apple czy technologiczne jednorożce, wchodzące na nowe rynki z ogromnym sukcesem w obszarach, które nie do końca były oczywiste.
W większości przypadków wszystkie te czynniki są ze sobą silnie powiązane i stymulują się wzajemnie. W efekcie świat, w jakim działa nasz biznes, jest trudniejszy do zrozumienia, a co za tym idzie – do kontrolowania.
Pozostałe 77% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
