Działalność gospodarcza – prawne aspekty zakładania firmy

Natomiast według Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje nazwę przedsiębiorstwa, własność nieruchomości i ruchomości, inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub rzeczy ruchomych, wierzytelności, prawa z papierów wartościowych, prawa na dobrach niematerialnych, a także środki pieniężne, koncesje, licencje i zezwolenia, tajemnice przedsiębiorstwa oraz księgi i dokumenty związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Firma jest indywidualizacją (oznaczeniem) przedsiębiorcy jako podmiotu praw i zobowiązań, jest dla przedsiębiorcy czymś, czym dla człowieka jest nazwisko. Pozwala odróżnić przedsiębiorców działających na rynku. Firma jest zawsze nazwą (Kodeks spółek handlowych), nie wchodzi w skład przedsiębiorstwa, nie może być zbyta (przedsiębiorca może jedynie upoważnić inny podmiot do korzystania ze swej firmy).

Można zatem wyodrębnić następujące zasady tworzenia firm:

• zasada wyłączności – firma jednego przedsiębiorcy powinna odróżniać się od firm innych przedsiębiorców,
• zasada prawdziwości – firma musi odpowiadać prawdzie, nie może wprowadzać w błąd (chodzi o osobę przedsiębiorcy, przedmiot i miejsce działalności),
• zasada jedności – przedsiębiorca może mieć tylko jedną firmę,
• zasada jawności – firma podlega ujawnieniu w rejestrze,
• zasada ciągłości – zachowanie brzmienia firmy mimo przekształcenia przedsiębiorcy.

Prawo przedsiębiorców zastrzega sobie, iż spółka cywilna nie może być przedsiębiorcą, jednak wspólnicy mogą nimi być w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Jak zarejestrować działalność gospodarczą?

Podczas rejestracji działalności gospodarczej możemy wyodrębnić:

1. rejestr przedsiębiorców KRS,
2. Krajowy Rejestr Sądowy,
3. (CEIDG) Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej.

Rejestracja przedsiębiorców:

• Przedsiębiorca zamierzający podjąć działalność musi obowiązkowo uzyskać wpis do rejestru przedsiębiorców (nie dotyczy to spółki kapitałowej w organizacji). Taki wpis jest konieczny, aby przedsiębiorca mógł skutecznie dokonać wielu czynności, np. zmiana umowy czy statut spółki nabierają mocy dopiero z chwilą wpisu.
• Sam wpis jest czynnością techniczno-prawną, na podstawie postanowienia sądu rejestrowego wprowadza się dane do systemu informatycznego.

W skład KRS, poza wspomnianym rejestrem przedsiębiorców, wchodzi również: rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, a także rejestr dłużników niewypłacalnych.

• KRS jest jawny, czyli każdy zainteresowany ma prawo przejrzenia akt rejestrowych i uzyskania urzędowego odpisu.
• KRS zawiera tzw. domniemanie prawdziwości danych objętych wpisem, a więc jeżeli przedsiębiorca podał niezgodne dane lub nie dokonał stosownych zmian, osoba trzecia nie może ponieść z tego tytułu szkody, działa ona bowiem w dobrej wierze i w zaufaniu do danych podlegających wpisowi.
• Wniosek o wpis do KRS oraz załączone dokumenty sąd rejestrowy bada czy są one zgodne z prawem. Sprawdza prawdziwość danych, tj. imię, nazwisko, nazwy lub firmy, nr PESEL lub REGON.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami osoba fizyczna prowadząca działalność musi ją zgłosić do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Formy prowadzenia działalności gospodarczej

Zakładając działalność gospodarczą, należy również określić jej formę prawną. Tutaj wyróżniamy:

• spółkę cywilną oraz
• spółki prawa handlowego, które dzielą się na spółki osobowe i spółki kapitałowe.

Spółki osobowe to:

• spółka jawna,
• spółka partnerska,
• spółka komandytowa,
• spółka komandytowo-akcyjna.

Spółki kapitałowe to:

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
• spółka akcyjna.