Grupa spółek, obejmująca spółkę dominującą wraz ze spółkami zależnymi, tworzy strukturę holdingową. Celem jej tworzenia jest przyjęcie przez uczestniczące w niej spółki wspólnej strategii rynkowej, umożliwiającej ustalenie interesu gospodarczego całej grupy. Istotną kwestią funkcjonowania grupy spółek jest wykorzystywanie przez te podmioty instytucji prawnej „wiążących poleceń”. Zasady ich wydawania, przyjmowania oraz konsekwencje ich realizacji określa Kodeks spółek handlowych. Wprowadzenie do porządku prawnego regulacji koncernowych, normujących stosunki prywatno-prawne między spółką dominującą i jej spółkami zależnymi ukierunkowane zostało na ochronę interesu wierzycieli, członków organów oraz wspólników.
Pojęcie grupy spółek
Zgodnie z art. 4 §1 pkt 51 Kodeksu spółek handlowych, przez grupę spółek należy rozumieć spółkę dominującą i spółkę lub spółki zależne będące spółkami kapitałowymi, kierujące się, zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek, wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną lub spółkami zależnymi. Przy czym – w kontekście ww. definicji grupy kapitałowej – spółka dominująca oznacza spółkę kapitałową w przypadku, gdy alternatywnie:
→ dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników (walnym zgromadzeniu), także jako zastawnik, użytkownik lub w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) oraz na podstawie porozumień z innymi osobami,
→ jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) lub spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami,
→ jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) lub spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami,
→ członkowie jej zarządu stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) lub spółdzielni (spółdzielni zależnej),
→ dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej lub na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami,
→ wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej lub spółdzielni zależnej, w szczególności przez zawarcie między spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę.
Spółka zależna oznacza natomiast spółkę kapitałową kontrolowaną przez spółkę dominującą (por. art. 3 ust. 1 pkt 39 ustawy o rachunkowości).
Obowiązki i uprawnienia spółki dominującej
Spółka dominująca ma obowiązek zawiadomić spółkę kapitałową zależną o powstaniu stosunku dominacji w terminie 2 tygodni od dnia powstania tego stosunku, pod rygorem zawieszenia wykonywania prawa głosu z akcji/udziałów spółki dominującej, reprezentujących więcej niż 33% kapitału zakładowego spółki zależnej. Nabycie lub wykonywanie praw z akcji/udziałów przez spółkę zależną uważa się za nabycie lub wykonywanie praw przez spółkę dominującą. Akcjonariusz (wspólnik, członek zarządu lub rady nadzorczej) spółki kapitałowej może żądać, aby spółka handlowa, która jest wspólnikiem lub akcjonariuszem w tej spółce udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej albo spółdzielni będącej wspólnikiem/akcjonariuszem w tej samej spółce kapitałowej. Uprawniony może żądać również ujawnienia liczby akcji lub głosów albo liczby udziałów lub głosów, jakie spółka handlowa posiada w spółce kapitałowej, w tym także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami. Żądanie udzielenia informacji oraz odpowiedzi powinny być złożone na piśmie. Odpowiedzi na ww. pytania należy udzielić uprawnionemu oraz właściwej spółce kapitałowej w terminie dziesięciu dni od dnia otrzymania żądania. Jeżeli żądanie udzielenia odpowiedzi doszło do adresata później niż na dwa tygodnie przed dniem, na który zwołano zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie), wówczas bieg terminu do jej udzielenia rozpoczyna się w dniu następującym po dniu, w którym zakończyło się zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie). Od dnia rozpoczęcia biegu terminu udzielenia odpowiedzi do dnia jej udzielenia zobowiązana spółka handlowa nie może wykonywać praw z akcji/udziałów w spółce kapitałowej.
Pozostałe 74% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuŹródło: Controlling i Rachunkowość Zarządcza nr 3-4/2023
