Prowadząc firmę, możemy zidentyfikować wiele ryzyk oraz wskazać okresy, w jakich należy im się przyglądać. W każdym przedsiębiorstwie warto określić kilka głównych rodzajów ryzyka, ramy czasowe oraz możliwe do zastosowania rozwiązania.

Najbardziej ogólna definicja ryzyka podaje, że jest to odchylenie od pożądanej, zaplanowanej wcześniej wartości. Warto zwrócić uwagę, że może to być odchylenie dodatnie lub ujemne, zatem samą istotą ryzyka może być zarówno niedobór, jak i nadmiar określonej wartości. Drugim kryterium podziału ryzyka jest jego mierzalność – może być ono bowiem mierzalne lub niemierzalne. Ryzyko może być też systematyczne, czyli stałe i nieuniknione, oraz specyficzne – czyli takie, na które mamy realny wpływ i możemy je kontrolować.

Bez względu na kryteria podziału ryzyka jedno jest pewne – ryzyko jest nieodłącznym elementem prowadzenia firmy. Oczywiste jest, że rodzaje ryzyka będą się różnić w poszczególnych branżach oraz przedsiębiorstwach, ale mają one wspólny mianownik – zarządzający firmami chcą znać je wszystkie oraz, z odpowiednim wyprzedzeniem, minimalizować.

Poniżej przedstawione zostały najbardziej uniwersalne rodzaje ryzyka wraz z zalecanymi horyzontami czasowymi dla poszczególnych z nich.

Ryzyka rozpatrywane w najkrótszym horyzoncie czasu – poniżej jednego miesiąca

Ryzyko utraty płynności bieżącej

Tego rodzaju ryzyko dotyczy każdego rodzaju przedsiębiorstwa. Warto zacząć od tygodniowej analizy cash flow, uwzględniając poszczególne wydatki stałe oraz zmienne w zależności od potrzeb przedsiębiorstwa. Tygodniowe planowanie finansowe umożliwia stałą kontrolę środków finansowych i, w razie potrzeby, szybkie wprowadzenie zmian.

Jednym z najłatwiejszych sposobów na ustalenie planu przychodów i rozchodów jest zaplanowanie wpływów według wymagalności faktur (mając na uwadze stopień zaufania do danego klienta – czy jest terminowy, czy ma problemy z regulowaniem faktur na czas) oraz skontrastowanie tego z wydatkami – w pierwszej kolejności wychodzimy od analizy wydatków cyklicznych, takich jak wynagrodzenia, podatki, ZUS i inne – oraz zaplanowanie zapłat za narzędzia i materiały niezbędne do funkcjonowania firmy. Warto też zachować odpowiedni bufor bezpieczeństwa na wypadek nieprzewidzianych kosztów – na przykład podwyżek cen czy też nowo wprowadzonych opłat.

Tego typu analiza sprawi, że przedsiębiorca będzie mógł bezpiecznie i rozsądnie dysponować aktywami firmy – czyli w przypadku nadwyżek poszukać sposobu na zainwestowanie, a w przypadku niedoborów odroczyć terminy płatności u dostawców, skrócić terminy płatności u klientów lub poszukać finansowania w postaci na przykład kredytu obrotowego, faktoringu lub faktoringu odwrotnego.

Bardzo pomocnym współczynnikiem, który skutecznie odzwierciedla, czy środki finansowe obecne na firmowym koncie są wystarczające, jest QR (quick ratio), czyli wskaźnik szybkiej płynności finansowej. Mówi on, jakie są realne możliwości uregulowania bieżących zobowiązań najbardziej płynnymi środkami firmy. Jego idealny wynik powinien oscylować około wartości równej 1.

Ryzyko inwestycyjne

Lokowanie nadwyżek finansowych może być szansą na dodatkowe źródło finansowania firmy. Możliwości jest wiele – od inwestycji w nieruchomości czy inne dobra po bankowe lokaty terminowe. Im wyższy możliwy do zrealizowania zysk, tym większe jest także ryzyko poniesienia straty na danej inwestycji.

Analiza portfela inwestycyjnego pomoże określić stopę zwrotu, a także możliwości straty dla poszczególnych wariantów. Budując taki portfel, należy odpowiednio zdywersyfikować składniki dla maksymalizacji zysku i minimalizacji ryzyka.

Poszukując alternatywnych źródeł finansowania oraz opcji inwestycji, warto również przeanalizować średni ważony koszt kapitału, czyli WACC (Weighted Average Cost of Capital).