Rady nadzorcze z coraz większymi kompetencjami i wątpliwościami

W październiku 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2022 poz. 807), tzw. prawo holdingowe. W ramach nowelizacji wyposażono rady nadzorcze w nowe narzędzia kontroli nad działalnością spółek. Choć przepisy obowiązują już od kilku miesięcy, to z rynku zaczynają płynąć niepokojące sygnały, dotyczące wielu wątpliwości, jakie pojawiły się w związku z ich stosowaniem w praktyce.

W przypadku spółek akcyjnych nałożono na zarząd obowiązek informowania rady nadzorczej o określonych w ustawie sprawach dotyczących spółki, spółek zależnych czy spółek powiązanych. Zarząd, bez dodatkowego wezwania, jest zobowiązany do udzielania informacji o postępach w realizacji kierunków rozwoju, podjętych uchwałach zarządu czy sytuacji majątkowej spółki oraz transakcjach mogących wpłynąć na jej sytuację. Z uwagi na posłużenie się przez ustawodawcę pojęciami nieostrymi, zakres obowiązków informacyjnych może być rozumiany bardzo szeroko. Jednocześnie, to na zarządzie ciąży ocena, czy dane zdarzenie spełnia wymóg ustawowy, automatycznego przekazania radzie nadzorczej. W praktyce większość zarządów może przyjąć ostrożnościowe podejście przekazywania większej ilości informacji, niż wynika to z ustawy, tak aby nie narazić się na potencjalną odpowiedzialność z tytułu naruszenia obowiązków sprawozdawczych.

Wydaje się, że wzmocnienie kompetencji rad nadzorczych jest słusznym kierunkiem zmian, gdyż często nie miały one narzędzi do realizowania nałożonych na nie obowiązków. Pytanie jednak, czy wprowadzone zmiany nie poszły za daleko.

W tym kontekście warto zauważyć, że zgodnie ze znowelizowanym art. 219 par. 4 KSH, „rada nadzorcza może (...) żądać od zarządu, prokurentów i osób zatrudnionych w spółce na podstawie umowy o pracę lub wykonujących na rzecz spółki w sposób regularny określone czynności na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze, sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki, w szczególności jej działalności lub majątku. Obowiązek ten powinien być zrealizowany niezwłocznie, nie później niż w terminie dwóch tygodni, chyba że ustalono dłuższy termin. Zbliżone przepisy obowiązują również w spółkach akcyjnych (art. 382 par. 4 KSH).